Riviersteen - inspraakreactie

Eergisteren werden de plannen voor Riviersteen bij een informatieavond van de gemeenteraad van Rheden gepresenteerd. Bijgaand de inspraak van de Stichting Behoud Historische Landgoederen.

Stichting Behoud Historische Landgoederen

Om maar met de deur in huis te vallen: we worden hier met z’n allen enorm onder druk gezet. Net een week geleden kregen we te horen dat er vanavond over Riverstone en de Groene Wig zou worden gepraat. Voor Riverstone was er een serie nieuwe stukken (veel te veel om in een paar dagen goed te bestuderen), maar bij de Groene Wig was alles exact hetzelfde gebleven. Geen letter veranderd, niets gedaan met alle inspraak van de vorige informatie-avond. We konden dat eigenlijk niet geloven, hebben geïnformeerd bij de griffie hoe het dan zat met al die vragen: waarom waren daar geen antwoorden op gegeven? Welnu, die antwoorden kwamen gisteren, 24 uur voor deze bijeenkomst, 7 pagina’s vol. Niet alleen voor ons maar ook voor u veel te laat. Die antwoorden zitten bovendien zo vol met hele en halve (on)waarheden, vaagheden en weglatingen dat het onbegonnen werk is om daar in zo korte tijd gewetensvol op te reageren. Er waren veel goede vragen gesteld, door uzelf en door de insprekers. Maar in de beantwoording worden die vragen gebagatelliseerd, als niet relevant terzijde geschoven of gewoon niet beantwoord. Riverstone en de Groene Wig daarentegen passen volgens die antwoorden steeds wondermooi in het provinciale beleid.

Wij voelen ons door deze handelwijze behoorlijk geschoffeerd. Het geeft geen pas om op je website te pronken met de slagzin ‘De Burger Centraal’ als de praktijk zo heel anders is. In de loop van een kleine twee jaar mogen wij op drie bijeenkomsten in hooguit 5 minuten onze mening over Riverstone en Groene Wig geven. Terwijl over dit onderwerp natuurlijk een fatsoenlijke inhoudelijke discussie gevoerd zou moeten worden, met ruimte voor alle voors en tegens. In plaats daarvan hebben de ontwikkelaars een zg. ‘consultatie’ georganiseerd op Rhederoord. Daar werd de aanwezigen expliciet de kans ontnomen om een mening te geven. Er kon alleen ‘ja’ tegen de ene of de andere variant gezegd worden. Van een echte ‘consultatie’ was natuurlijk geen sprake.

Ook in dit huis is dat ‘maatschappelijk debat’ nooit gevoerd. Dit terwijl de opstellers van Denkrichtingen nota bene zelf zeggen dat er bereidheid moet zijn om over de inhoudelijke keuzes “het maatschappelijk debat aan te gaan” (p 4). Hun notitie biedt daar juist veel aanknopingspunten voor en zou heel goed als vertrekpunt voor zo’n discussie kunnen dienen. Wij doen hierbij een dringend appèl op u om dat alsnog te laten plaatsvinden. Want het gaat om een enorm ingrijpend project in de uiterwaarden, dat onomkeerbaar is. En ook voor u moet het bijzonder lastig zijn om op basis van zulke onvolledige informatie een keus te moeten maken.

Daarom roepen wij u op om tot zo’n debat te besluiten

Verder moeten we ons één ding heel goed realiseren: we zitten hier bij elkaar louter en alleen omdat de eigenaar van het terrein een, zoals dat heet, ‘ontwikkelingswens’ heeft. Ofwel, hij wil het terrein als bouwlocatie exploiteren en daar geld mee verdienen. De schrijvers van de Denkrichtingen geven dat ook eerlijk toe (p 15). Bij andere partijen, zoals de Raad of Provinciale Staten, proeven zij geen enkele aandrang om dit ambitieuze bouwplan op poten te gaan zetten (p.3). Het is immers niet nodig voor de lokale woningbehoefte. Het valt niet in de zone Stedelijk Netwerk en voor het gebied geldt geen woningbouwopgave (Denkrichtingen p. 17).
Het staat de eigenaar natuurlijk vrij om zo’n ‘ontwikkelingswens’ te hebben. Maar niet ten koste van het landschap, dat waardevol is voor iedereen. Wie zo’n terrein in 1999 koopt (€ 863.000), wetend dat de bestemming ‘steenfabriek’ is (maar tot 2010 mogen er geen stenen gebakken worden), die neemt bewust een risico. Dat een industrieterrein op die plek niet kan was in 1999 ook al duidelijk, dat was in 1989 door de Raad van State afgewezen. Reden: “aantasting van het waardevolle landschap” (nr. 89.025227).

Moeten wij nu als gemeenschap voor dit ondernemersrisico gaan opdraaien? Met als ‘tegenprestatie’ een verregaande verslechtering van het uiterwaardenlandschap? Ons antwoord is nee. Ook voor ons ‘nee’ tegen Riverstone zijn talloze uitstekende argumenten. Maar we hebben onze vijf minuten al grotendeels moeten vullen met het uiten van ons ongenoegen over de gang van zaken. Wij beperken ons nu (noodgedwongen) tot een dringende oproep aan u om het maatschappelijke debat over Riverstone en de Groene Wig nu in gang te zetten. Dat is de enige manier om te garanderen dat iedereen ten volle alle consequenties van dit prestigeproject kan overzien. Alleen zo kan een deugdelijke keus worden gemaakt tussen, enerzijds, een soort “Dubai-aan-de-IJssel” en anderzijds een blijvend groen uiterwaardengebied waar mensen, dieren en planten wél bij varen.

Groene Wig - inspraakreacties

Eergisteren kwam de Visie Groene Wig, het gebied tussen Velp en Rheden, aan de orde bij een informatieavond van de gemeenteraad van Rheden.

Bijgaand de inspraakteksten van de Stichting Behoud Historische Landgoederen Oostelijke Veluwezoom en het IVN.

Stichting Behoud Historische Landgoederen

Op 8 october was er veel weerstand tegen en discussie over de Groene Wigvisie. Hij werd uiteindelijk op 20 october niet behandeld omdat hij daar nog niet ‘rijp’ voor was. Maar nu krijgen we weer precies diezelfde tekst voorgeschoteld. Is de visie nu wel ‘rijp’? Hoe kan dat als er echt geen letter aan is veranderd? Er is blijkbaar niets in verwerkt van alle kritiek van 8 october. Met de beantwoording van de vragen van raadsleden en insprekers hierover komen we niets verder. Die kwamen op een te laat tijdstip om nog een rol te kunnen spelen en wimpelen zo te zien alle vragen gewoon weg. Van die vragen stond kennelijk al lang vast dat ze geen enkele invloed op de Groene Wigvisie zouden hebben. Want de visie zat al lang bij de stukken, volkomen ongewijzigd, en de antwoorden op de vele, meest goed gedocumenteerde, vragen moesten nog komen!

Alweer kregen we geen antwoord op de vraag die wij al twee keer gesteld hebben, nl. hoe het kan dat verstedelijking plaatsvindt in een wig die in de allereerste plaats moet voorkomen dat dorpen aan elkaar groeien. Of op de vraag hoe de gemeente de nog gave randen van het Veluwemassief wil veiligstellen. Want dáárvoor moet een goede Groene Wigvisie nu juist beschermende maatregelen formuleren. Daarna moeten die maatregelen planologisch worden verankerd, dat is de enige manier om ze ook te kunnen afdwingen. Dat is een belangrijke opgave die de provincie in het Streekplan aan gemeenten toebedeelt.

In plaats daarvan hebben we hier een Groene Wigvisie die uitsluitend tot doel heeft om Riverstone kans van slagen te geven. Als op zichzelf staand project zou Riverstone voor iedereen onacceptabel zijn. De Groene Wig maakt het gebied als het ware groter, zogenaamd om in andere delen te kunnen compenseren wat er door bouw van Riverstone verloren gaat. Maar verlies van openheid valt eenvoudig niet te compenseren, net zomin als verlies aan stilte, donkerte, uitzicht, allemaal kernkwaliteiten van dit Waardevol Landschap. Ook met die kernkwaliteiten gaat de visie selectief om. Wel worden kernkwaliteiten van het Veluwemassief genoemd, maar de kernkwaliteiten van de Ijsseluiterwaarden blijven uit het zicht, ook al hebben wij op 8 october gevraagd waarom die zo opvallend genegeerd zijn. Is dat soms omdat Riverstone juist met dié kernkwaliteiten regelrecht in botsing komt?

Een visie stel je op omdat je een bepaalde kijk op een gebied hebt. Die kijk staat op zichzelf en hoort niet afhankelijk te zijn van geld. Maar deze Groene Wigvisie draait uitsluitend om geld. Voortdurend is er die afweging, bijna op elke bladzijde: veel huizen betekent veel geld voor leuke dingen, en weinig huizen, ach, die leveren maar heel weinig geld op. Het denkbeeld dat huizen per definitie verlies van natuur- en landschapswaarden veroorzaken wordt angstvallig buiten de discussie gehouden.

Wij herhalen daarom de oproep die wij bij de inspraak over Riverstone ook al aan u gedaan hebben: zet een volwaardig maatschappelijk debat op over deze belangrijke kwestie. Laat u niet tot overhaasten om vérstrekkende keuzes te maken die tot in lengte van jaren het landschap in onze gemeente zullen bepalen.

IVN Oost-Veluwezoom

Wij zijn verbaasd te moeten merken dat - na bijna twee maanden - exact het zelfde stuk opnieuw op de agenda staat, terwijl we dachten dat dit voorstel juist was ingetrokken. Alsof er de vorige keer geen discussie heeft plaatsgevonden en of er geen vragen zijn gesteld, laat staan dat deze zijn beantwoord.
Dat laatste schreef ik dit gistermiddag op. Nu zijn de vragen wél beantwoord - maar onfatsoenlijk laat. Maar dat is aan u om te beoordelen.

De Gebiedsvisie GW
Het doel van de Groene Wig is dat de dorpen niet aan elkaar groeien en dat de randen van de Veluwe niet volledig verstenen, aldus het provinciale Streekplan.
Uw eigen Structuurvisie spreekt over een balans tussen rood en groen en dat maakt de zaak al een stuk minder duidelijk. Te meer omdat het nooit mogelijk is om bijvoorbeeld RiverStone met groen te compenseren in de Groene Wig die al groen is.
Vandaar dat er van alles moet worden bijgesleept om te zorgen dat althans de indruk ontstaat dat men goed bezig is.

De voorgestelde oplossingen komen echter neer op het 'aanharken' van een landbouwgebied. Meer is er niet van te maken.

We vragen ons af of de GW wel de geschikte plek is om RiverStone te verevenen.
Het gaat hier grotendeels om een EHS - verweveningsgebied = in principe landbouwgebied. Alleen daarom zijn de te nemen maatregelen lapwerk. Kleine stukjes zg 'natuur' in een verder zeer gecultiveerd gebied, waar – door al de genoemde maatregelen – het aantal paden en de verharding zullen toenemen.

De essentie van de GW is het open houden van de groene lobben tussen de dorpen. En dat kan alleen door het bouwen aan banden te leggen. Volgens ons was dat ook de oorspronkelijke bedoeling van de provincie.

Dat wordt met deze visie echter niet bereikt. Integendeel, volgens de wethouder moeten we dáárvoor bij het Bestemmingsplan Landelijk gebied zijn.
Toen we de afgelopen jaren betrokken waren bij het LOB en later bij dit BP hebben we regelmatig de GW en onze angst voor verstening aangekaart. Tóen kregen we steeds te horen: er wordt een Gebiedsvisie GW opgesteld die deze zaken zal gaan regelen. Nou, niet dus!

Leden van de raad, het lijkt ons dat de bouwplannen van RiverStone en de Groene Wig elkaar in de houdgreep hebben, maar de wig wordt er niet veel beter van. Er zal een veel groter deel van het buitengebied moeten worden aangewezen als er werkelijk verevend dient te worden op basis van een balans tussen rood en groen. Mogelijk levert het dan wél extra natuur op.

Niet bouwen van Riverstone is echter de béste manier om de GW groen te houden.