Overheden verworden hoe langer hoe meer tot renteniers. Provincies en gemeenten bewaken als leeuwen hun gigantische spaarpotten, de “reserves”. Bij elkaar opgeteld gaat het om miljarden euro’s die op bankrekeningen liggen te verroesten. Alleen een deel van de rente wordt gebruikt om te investeren. Als we geluk hebben tenminste. De provincie Gelderland houdt bijvoorbeeld een groot deel van de jaarlijkse rente, 100 miljoen euro, buiten de begroting. Het Gelderse varken, een miljardenpot, is kennelijk nog niet vet genoeg. Al dat geld is door burgers opgebracht. Via de belastingen of de energienota. En nu de nood met de kredietcrisis aan de man komt blijven ze die spaarvarkens toch verder vetmesten. Hoezo “reserves”? De maatschappij verarmt en de rijksoverheid, de enige overheid die géén geld heeft, ziet zich gedwongen tot draconische bezuinigingen.
Het wordt tijd dat dat geld wordt teruggesluisd naar de plek waar het hoort, de maatschappij. Te beginnen bij de provincies. Instituties waarvan er enkele, waaronder de provincie Gelderland, zich hebben ontwikkeld tot superrijke, arrogante, bureaucratische wangedrochten.
Vraag het bijvoorbeeld eens aan de Gelderse boeren. Met Natura 2000 moet een Europees netwerk van aaneengesloten natuurgebieden ontstaan waar de dieren zich vrijelijk kunnen verplaatsen. Een belangrijk onderwerp in Gelderland maar de provincie maakt er een potje van. Er zijn rond de 35 (vijf-en-dertig) commissies die zich allemaal met een of ander aspect van Natura 2000 en de rol van agrarische bedrijven en landeigenaren daarin bezighouden. Achter tekentafel en bureau worden mooie plannen bedacht. Als het kan tot op de vierkante millimeter. Maar in de praktijk blijken ze niet of nauwelijks uitvoerbaar. En het doel, een aaneengesloten natuurgebied, raakt steeds verder uit zicht. Dat weten ze intussen wel maar toch wordt er stug doorgegaan. Boeren worden er stapelmesjokke van. Ik las dat een wethouder (als ik me goed herinner uit Ede) onomwonden meedeelde niet langer aan dit circus mee te werken.
Neem de Hoge Veluwe. Vorige week stond er een interessant interview met de directeur van het park, baron Van Voorst tot Voorst, in de Gelderlander. Het park is particulier bezit en de eigenaar, de stichting Hoge Veluwe, werkt niet mee aan Natura 2000. Het park blijft afgeschermd met hekken en wildroosters. De Hoge Veluwe houdt z’n eigen broek op. Met vijfenveertig mensen beredderen ze het hele uitgestrekte park. Zonder subsidies, zonder commissies en zonder overheidsbemoeienis. En dat willen ze daar graag zo houden.
Of vraag het eens aan de mensen in Dieren. Het budget voor de Traverse-variant 3a is volgens gedeputeerde staten onvoldoende. Er is een tekort van 10 miljoen euro. Nou en? Komt er dan niemand op het idee om eens in de provinciekluis te gaan kijken en met een voorstel te komen om daar een stapeltje bankbiljetten uit te halen?
Den Haag maakt zich op voor de grootste bezuinigingsronde van na de Tweede Wereldoorlog. De provincies liggen in het schootsveld. Mijn zegen hebben ze. Dat heeft in ieder geval de provincie Gelderland aan zichzelf te danken. Dat komt ervan als je op zo’n berg gemeenschapsgeld blijft zitten. Die beheerd wordt door renteniers en bureaucraten waar burgers geen moer aan hebben.