Die Duitser

Door: Joop Zijlstra

Vorden.

Op zondag 15 april 1945 werd Leeuwarden bevrijd. Daar woonden we, aan de westkant van de stad. Als er vliegtuigen het vliegveld bombardeerden renden we naar het eind van de straat. Het hek. We zagen de bommen vallen.

Die zaterdag, de vooravond, had de grote klok in de Oldehove om half acht een half uur geluid. Groot alarm. Ik hoor de grote kolk nog, sonoor geluid. We konden zondags niet naar de kerk. Het was nog wel Pasen, als ik me goed herinner. Die dag zagen we de Canadese tanks van dichtbij. Prachtig. In mijn Friesche kerkboek staan nog de handtekeningen van enkelen van de Canadese bevrijders.

Op donderdag 13 april trof ik, jongen van twaalf jaar, op een klein veldje waar we vaak speelden, vlak bij ons huis, een Duitse soldaat. Hij zat daar maar en huilde.  

Ik weet natuurlijk niet meer hoe oud hij was. Misschien veertig jaar. Hij huilde. Ik, klein ventje, heb hem over zijn haren gestreken. Hij had verdriet, hij had groot verdriet. Ik weet niet meer wat hij zei. Maar ik denk dat het over zijn kinderen ging. Ik heb hem dus over zijn haren geaaid.

Ik zou willen dat je over mijn ervaring van toen beschikte. Je verhaal over Vorden is grote theoretische flauwekul. Wie ligt daar begraven? Is het die Duitser die ik over zijn bol aaide?

Hun dag!

Aanstaande zaterdag herdenken we de oorlogsslachtoffers. Het comité 4 en 5 mei definieert dit als volgt: “Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei herdenken we allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.”

Ik kan me daar volledig in vinden. In de gemeente Bronckhorst denkt men daar anders over. Het gemeentebestuur wil ook de in Vorden begraven gesneuvelde Duitse soldaten bij de herdenking betrekken. Geen goed idee! Die soldaten waren radertjes in de Duitse overheersingsmachine en geen mens weet wat zij, vrijwillig dan wel onvrijwillig, in de oorlog hebben uitgehaald. Niet doen dus. In ieder geval niet op 4 mei. Daarmee vervaagt de scheidslijn tussen slachtoffer en dader.