Houtstook

Er is veel te doen over het voornemen van het college van B&W om houtstook in de gemeente Rheden te beperken. Onderstaand ons standpunt hierover zoals ik die afgelopen week (di 20/5) in de oordeelsvormende vergadering uitsprak. Aanstaande dinsdag 27/5 neemt de gemeenteraad een besluit over de voorstellenvoorstellen.  

De discussies in de media en de tientallen brieven die we kregen van zowel voor- als tegenstanders van houtstook laten zien dat het een onderwerp is dat veel te weeg brengt onder de bewoners.

Ik kan begrijpen dat je bij veel overlast wilt dat er wordt ingegrepen. Vooral als daar je gezondheid mee is gemoeid. Daar moet aan gewerkt worden.

Daartegenover staan de inwoners die hun verantwoording nemen en er alles aan doen om de overlast van hun houtstook voor hun omgeving te beperken of zelfs helemaal te voorkomen. Sommigen stoken al tientallen jaren zonder daarover een enkele klacht te ontvangen. Moderne stookinstallaties voor houtstook worden ook steeds duurzamer zoals we vorige week konden horen. En het gebruik van houtkachels voor verwarming neemt nog steeds toe in Nederland. Op dit moment hebben ongeveer 1,2 miljoen huishoudens een houtgestookte kachel. Dat ligt voor een groot deel aan de draconisch gestegen energieprijzen. Vooral voor huizen die slecht geïsoleerd zijn en alleen tegen astronomische bedragen geïsoleerd kunnen worden. En mensen willen ook zoveel mogelijk onafhankelijk te zijn van het gasnetwerk of het overbelaste stroomnetwerk dat steeds onbetrouwbaarder wordt. Onafhankelijk van overheden en energieleveranciers die eerst aan burgers gouden bergen beloven om maatregelen te nemen om energie te besparen of energie te winnen en deze vervolgens intrekken zodat je investeringen als een boemerang in het gezicht van de burgers terugkomen. Electrische aangedreven auto’s die onbetaalbaar zijn voor de gemiddelde burger, het heffen van belastingen op energie, het terugdraaien van de salderingsregeling op zonnepanelen en het heffen van terugleverkosten door energiemaatschappijen.

En dan wordt nu een groot probleem van houtstook gemaakt. Dat blijkt volgens de gemeente uit het stijgen van de meldingen van inwoners over houtrookoverlast. Hoe die stijging tot stand komt blijft vaag alsmede de interpretatie van die meldingen. Er komen meer meldingen binnen omdat via de stookwijzer en GGD-meldingen zijn toegevoegd. Hoeveel dat er zijn is niet te zeggen. Het is onduidelijk over hoeveel meervoudsmeldingen dit gaat, over het aantal stookadressen etc. Wel dat in 2021 tweederde van de meldingen afkomstig is uit 3 buurten. Nog meer van de onvergelijkbare grootheden:  In de jaren 2018 t/m 2022 werden er vanuit 40 verschillende buurten en straten meldingen gedaan. In 2024 kwamen er uit alle 7 kernen van de gemeente meldingen. Wat zegt dat dan? Ik weet ’t niet. Als je vergelijkt op aantal buurten dan moet je dat wel consequent doen. En niet buurten vergelijken met dorpen.

In de periode 2023-2024 heeft Rheden controles uitgevoerd naar aanleiding van meerdere handhavingsverzoeken. Daarbij zijn op de adressen waarover de meldingen gingen meerdere controles uitgevoerd waarbij een uitgebreide lijst van onderdelen is gecontroleerd. Op basis van deze controles een besluit genomen. Bij de aangewezen adressen kon in geen enkel geval ‘overmatige hinder’ objectief worden vastgesteld.  Doordat de stooksituatie meestal goed was (kachel, pijp, hout) en doordat het vrijwel nooit mogelijk is om een geur tot een specifiek adres te herleiden. 

Interessant is de reactie op deze handhavingsverzoeken door een groep bewoners uit Dieren. Uit alle inspecties van de ODRA bleek dat zij geen overlast veroorzaken met hun houtkachel. Wel bleek dat slechts enkele klagers bijna dagelijks een melding doen. En dat niet alle klagers echt belanghebbenden waren. Daarnaast dat in 2020 twee houtstokers ernstig zijn bedreigd door een van de klagers.

Het raadsvoorstel vermeldt drie scenario’s:

Scenario 1: Huidige situatie

- Toestaan van het stoken van hout

- Controles inzetten voor ingediende handhavingsverzoeken

- Handhaven wanneer uit controles blijkt dat er sprake is van overmatige hinder

Scenario 2 (voorstel): Algemene regels

- Stookverbod bij code oranje en rood van de Stookwijzer

- Invoeren van een stook-tijdsvenster

- Uitfasering van open haarden

- Geen rookkanalen toestaan in nieuw te bouwen woningen

- Toezicht en handhaving via geplande periodieke controles in het jaar

Scenario 3: Totaalverbod

 - Totaalverbod op het stoken van hout

Het college kiest scenario 2. Dat heeft het volgende effect:

Een stookverbod bij code oranje of rood, en een stook tijdvenster.

Alleen houtstoken van 16 uur ’s middags tot 24 uur ’s avonds. En alleen stoken in de periode oktober t/m maart. Even omgedraaid: niet stoken van 0 uur in de nacht tot vier uur in de middag en helemaal niet stoken in de periode april t/m september.

De stookwijzer kleurt daarnaast in het overgrote deel van de gevallen oranje of rood. Nog even terug naar die bewonersgroep in Dieren. Die hielden dagelijks een stookdossier bij. De periode 1 oktober 2024 tot 1 mei 2025 bestaat uit 212 dagen. Uit dat dossier blijkt dat de stookwijzer 149 keer code rood gaf.  M.a.w. de houtstokers konden maar 63 dagen stoken volgens code rood. Code oranje hadden ze niet eens bijgehouden. Als die er nog bijkomt dan wordt het aantal stookmomenten nog veel verder beperkt.

Dit lijkt me ondoenlijk!

Eerder zijn vanuit de raad meerdere suggesties geopperd om de houtstokers tegemoet te komen. Onder andere de invoering van certificering of een licht vergunningenstelsel voor houtstookinstallaties die aan een aantal voorwaarden voldoen. Ik kreeg niet de indruk dat de wethouder daarvoor geporteerd was. Eerder sterk afwijzend.

Dit gaat voor ons niet werken. Wij stellen daarom voor om de huidige situatie, scenario 1, te bestendigen en verder uit te werken naar een sterk handhavingsbeleid. D.w.z.. houtstook toestaan, serieuze controles bij handhavingsverzoeken, en handhaven en optreden wanneer uit de controles overmatige hinder blijkt. Ga in gesprek met overlastgevers zonder ze op voorhand te veroordelen. Handhaaf ferm bij notoire hinderlastgevers.

Stimuleer het gebruik van moderne houtstookinstallaties en het uitfaseren of vervangen van oude meer vervuilende en overlast gevende installaties. En werk aan actieve en gerichte voorlichting. Moderne houtkachels, zoals Ecodesign-modellen, pelletkachels en stoffilters kunnen de uitstoot van fijnstof (PM2,5) aanzienlijk verminderen met 50% tot  90% ten opzichte van oudere toestellen.   

Scenario 2 is buitenproportioneel. Er worden honderden inwoners ernstig door geraakt terwijl dat helemaal niet nodig is. Met een kanon op een mug schieten. Niet doen!

Laat dit stokpaardje van de milieulobby ons maar voorbij draven. We hebben geen behoefte aan nog meer betutteling.

------------

Er zullen komende dinsdag door verschillende fracties amendementen worden ingediend om het voorstel zoals het er nu ligt (scenario 2) te wijzigen. Wij beraden ons op onze steun (wel of niet) daarvoor. Scenario 2 moet daarvoor van tafel of fors worden afgezwakt in lijn met onze suggesties.