Internetdoosje (2)

De Gelderlander berichtte van de week over problemen met de aanvraag van subsidies door verenigingen via internet. Dit was voor mij aanleiding om daar eens wat dieper op in te gaan en mijn mening naar De Gelderlander te sturen. Vandaag publiceerde de krant mijn opinie. Hopelijk maakt het de discussie los.
Ik had al eerder aandacht aan dit onderwerp besteed in een van mijn columns, het Internetdoosje.

Vanwege plaatsgebrek was de tekst in de krant enigszins gekortwiekt. Hierbij de volledige tekst

Veel gemeenten zetten voor hun communicatie en informatieverstrekking vol in op internet. In dat “vol” zit ‘m de kneep. Dat gebeurt te snel en te rigoureus! Vaak gedreven door kostenbesparingen en gelegitimeerd door minimale wettelijke voorschriften.  Dit geldt zoals gezegd volgens mij voor meer gemeenten maar als voorbeeld voer ik Rheden op omdat ik redelijk op de hoogte ben van het reilen en zeilen van het lokale politieke en bestuurlijke leven.

Het internet is een krachtig instrument, een verrijking van de mogelijkheden om met de burger te communiceren en om diezelfde burger te informeren. Maar de gemeente Rheden slaat door. Alleen internet telt nog. De radio-uitzendingen van de raadsvergaderingen worden geschrapt, de gemeentepagina’s in de lokale pers verdwijnen, raadsstukken worden niet meer op papier naar geïnteresseerden gedistribueerd en cruciale communicatie vindt alleen nog digitaal plaats. Dat leidt tot miscommunicatie en ineffectieve informatieverstrekking en uiteindelijk tot inefficiëntie. Onderstaande voorbeelden onderstrepen dat.

Het burgerjaarverslag werd voorheen in druk huis aan huis verspreid. Nu is het alleen voor geoefende internetzoekers te vinden op de gemeentesite. Een filmpje over datzelfde jaarverslag op YouTube trok in de 6 weken na publicatie slechts 169 bezoekers (waarvan zeker 15 keer ikzelf die bezoeker was). Nu wil ik niet zeggen dat alle inwoners van Rheden het jaarverslag in drukvorm zouden hebben gelezen maar de conclusie dat dit een veelvoud van 169 zou zijn lijkt me alleszins aannemelijk. Overigens zag ik op YouTube soortgelijke filmpjes van andere gemeenten die evenmin op hoge bezoekersaantallen konden bogen. Rheden hing echter wel aan de staart van het lijstje.

Onlangs berichtte de Gelderlander over verenigingen en instellingen die niet tijdig (vóór 1 juli) hun subsidieaanvraag hadden ingediend. Zij waren daartoe uitgenodigd via een email van de gemeente. De betrokken clubs moesten met hun Digi-id de aanvraag op de gemeentelijke website invullen en opsturen. Dat ging dus niet goed. Rheden somt zelf al enkele oorzaken op: de mail was niet opgemerkt, het mailadres klopte niet en de veelzeggende constatering dat ze de procedures in eigen huis nog niet op orde heeft. Dat laatste lijkt me een absolute randvoorwaarde. Anders begin je er toch niet aan? En dan gebruik je subsidieaanvragen, vaak een levensnoodzaak voor betrokkenen, al helemaal niet als proefkonijn.

Veel bedrijven lenen zich uitstekend voor het zakendoen via internet. Ik zeg met nadruk veel want dat geld niet lang geldt lang niet voor alle bedrijven. In de publieke sector levert internet soms ook indrukwekkende prestaties. Denk maar aan de belastingdienst. Maar dat wil niet zeggen dat internet altijd en overal de ultieme oplossing voor communicatie en informatieverstrekking is. Je kunt dat ook niet forceren. Bedrijven en instellingen die zich dat realiseren trekken hun klanten dan ook stap voor stap naar het internet toe en combineren internet vrijwel altijd met traditionele media. Neem bijvoorbeeld dagbladen of, wederom, de belastingdienst.

De veronderstelling dat iedereen internet voor zijn communicatie gebruikt gaat voor grote groepen inwoners zeker niet op. Rheden is een gemeente met een bovengemiddeld vergrijsde bevolking. Veel ouderen beschikken niet over de mogelijkheden of ontberen de daarvoor noodzakelijke kennis en de kunde. Daarnaast is mijn ervaring is dat de interesse van de gemiddelde inwoner voor bestuurlijke en politieke zaken en overheidsinformatie zeker aanwezig is maar dan vooral in latente vorm. Politiek en overheid staan niet op hun prioriteitenlijstje en velen haken af als ze zelf actief naar informatie op zoek moeten. De gedachte dat de informatie die de gemeente op internet plaatst vanzelf bij de doelgroep belandt is dan ook een misvatting.

Klassieke fouten. Moderne technologie kan de communicatie enorm verrijken. Maar het is geen volledige vervanger voor traditionele mediakanalen. Dat zal ooit best komen maar de samenleving is er nog lang niet aan toe.

Onder het motto “Kom de informatie maar halen. Als je dat niet kunt dan heb je pech.  Brengen doen we niet meer.” wordt een groot deel van de bevolking buitenspel gezet.

Ik sta met mijn mening niet alleen. Een raadslid¹⁾ omschreef dit verschijnsel onlangs treffend als “zichzelf opsluiten in het doosje van internet”. Gelijk heeft ie.  Met dit beleid wordt een nieuwe kloof gegraven terwijl communicatiebruggen die hun nut hebben bewezen worden afgebroken.

Klaag dan nooit meer over de kloof tussen burger en overheid.

¹⁾ D66-raadslid Dorus Klomberg in de radiouitzending van Politiek Rheden Live dd 5 juli 2012