Alles is relatief. Voor Nederland is Hart van Dieren onbetekend, voor de provincie is het een behoorlijk project maar voor Dieren en de gemeente Rheden is het een heel groot complex project met een zware impact op de gemeenschap. De wereld veranderd voortdurend. Dat geldt ook voor de context waarin grote complexe projecten moeten worden uitgevoerd. Dat heeft invloed op de uitvoering. En grote infrastructuurprojecten hebben voortdurend de neiging om financieel uit de band te springen.
Bij complexe projecten kun je niet volstaan met een standaard-aanpak. Even een projectbureau optuigen en hup, uitvoeren maar. Daar zijn ze in De Steeg nu hardhandig achter gekomen. Maar dat hadden ze eerder kunnen en moeten weten. Ook nu weer is men, ondanks de vele voorbeelden die toch als een waarschuwing moeten zijn, uitgegaan van veel te optimistische financiële schattingen. Men heeft zich rijk gerekend.
Kritische opmerkingen daarover werden niet op prijs gesteld. En voorstellen die bedoeld zijn om de complexitiet en de kosten te beheersen al helemaal niet. Dat werkt in ogen van de volgzame volksvertegenwoordigers alleen maar blokkerend.
De combinatie van verschillende doelen is ook een risicofactor. In Hart van Dieren wordt bijvoorbeeld het doel van het oplossen van het verkeersprobleem gecombineerd met een ecoduct. Nu zit men gevangen in de afspraken die met de ministeries en de Twickel zijn gemaakt. En zijn simpeler oplossingen voor de verkeersproblematiek geblokkeerd. Dat ecoduct heeft opties voor (deel)oplossingen in Dieren-West geblokkeerd. Alles moest nu op een relatief klein oppervlak worden gepropt en beperkte in Dieren-centrum de fysieke ruimte voor mogelijke oplossingen. Met het bijbehorende prijskaartje. En wat is de toegevoegde waarde van het ecoduct? Wie wordt daar nou beter van? Alleen de Twickel met landgoed Hof te Dieren.
Ook de ingewikkelde maatschappelijke verhoudingen zijn onderschat. Tegen Hart van Dieren kwamen relatief grote groepen burgers met ieder een eigen belang in het geweer. Daarnaast zijn vele partijen uit andere domeinen bij het project betrokken. Reeksen overheden, instanties en marktpartijen. Allemaal belanghebbenden die voortdurend invloed trachten uit te oefenen .Als dit proces uit de hand loopt dan verworden standpunten tot ideologieën. En dan wordt niet meer geluisterd naar argumenten maar volhardt men in zijn geloofsdogma’s en wordt het een strijd tussen “wij” en “zij” zoals we in Dieren hebben kunnen zien.
Het besef dat er iets mis was brak bij mij door toen ik de businesscase onder ogen kreeg. Ik heb daar nog wat aan proberen te doen door te eisen dat het project extern en onafhankelijk zou worden gecontroleerd. Maar het overgrote deel van de gemeenteraad vond het allang best. En onze bestuurders natuurlijk ook. Die lieten zich niet op de vingers kijken. Dat gold ook voor mijn voorstel voor een referendum. De burgerij is gewoon genegeerd De bouwstensessies, inspraakavonden etc. Allemaal fake. Het betrekken van de burgerij kwam daarmee neer op window-dressing.
Het door verschillende raadsfracties gewenste externe onderzoek dient m.i. het volledige verloop van het project in kaart te brengen. Met inbegrip van de keuze voor de acht-min variant. Als met de wetenschap van nu naar het project wordt gekeken wat zou er dan anders hebben moeten gaan? Alleen zo is er lering te trekken voor de toekomst. Niet alleen voor het verdere verloop van het project zelf maar ook voor toekomstige projecten. Het resultaat moet antwoord geven op de vraag hoe de gemeenteraad haar besluitvormende en controlerende rol in de toekomst beter kan vervullen. De relatie met en de rol van de provincie dient daarbij eveneens in ogenschouw te worden genomen. En het onderzoek moet eventuele pijnlijke conclusies ten aanzien van de informatieverstrekking, de sturing van het project op provinciaal en gemeentelijk niveau en het functioneren van de raad niet uit de weg gaan.
Ik zal nog inzoomen op de politieke controle. Ik ben de enige in politiek Rheden die zich in het verleden de moeite heeft getroost om additionele informatie te zoeken. En waarschijnlijk ook nu weer. Maar misschien pikken sommigen uit de lokale politiek nog wat op. Kunnen de dames en heren volksvertegenwoordigers hun voordeel mee doen.
-----
Ik kreeg een mail van fractievoorzitter Martijn Leijsink van de D66-fractie in Provinciale Staten. D66 heeft zelf onderzoek gedaan en heeft een spoeddebat op woensdag 19 september in de statenvergadering aangevraagd.
Klik op deze link voor meer informatie --> D66 - Conclusierapport Hart van Dieren