Boven Rheden pakken zich donkere financiële wolken
samen. Er komt heel veel onzekerheid op ons af. Onzekerheden waar niet alleen Rheden,
maar vrijwel alle gemeenten mee te kampen hebben. Zo dreigt er in 2026 een
korting van meer dan 3 miljard euro op het gemeentefonds waaruit de gemeenten
geld van de rijksoverheid krijgen. Voor de gemeente Rheden komt dit neer op meer
dan 6 miljoen euro korting per jaar. Daarnaast rijzen de kosten door inflatie,
energieprijzen etc. de pan uit. Bij ongewijzigd
beleid stevent Rheden de komende jaren af op grote financiële tekorten van 8 tot
15 miljoen euro per jaar.
Daarom is de raad al enkele maanden met het college van B&W in gesprek hoe we daar mee om moeten gaan. Welke maatregelen kunnen en moeten we nemen om het financiële huishoudboekje gezond te houden? Gisteren was er zo’n bijeenkomst waarin hoog-over werd gesproken over mogelijke maatregelen om tot een solide kadernota te komen.
In de kadernota staat welke plannen de gemeente voor de komende jaren heeft en hoe die betaald worden. Het gaat dus over belangrijke keuzes en nieuwe voornemens. De kadernota is de basis voor de volgende begroting. De gemeenteraad behandelt de kadernota aan het begin van de zomer en de begroting in november. Die begroting moet sluiten. We kunnen niet meer geld uitgeven dan er is. Een solide kadernota is dus van groot belang.
Daarbij rijst de vraag “Wat willen wij voor gemeente zijn en wat kunnen wij als gemeente zijn”.
Waar kan het minder? Moeten we beleid schrappen? Belastingen verhogen? Snijden in de organisatie? Allemaal vragen waar geen eenduidig antwoord op is te geven. En waar natuurlijk politieke voorkeuren belangrijk zijn.
Wij willen het bestaande sociale beleid zoveel mogelijk voortzetten. Wij willen een goed sociaal rechtvaardig beleid. Maar kunnen we dat in de uitvoering in een minder dure vorm gieten? Hebben wij nog wel zoveel ambtenaren nodig als nu? Als je minder ambtenaren inzet dan heeft dat natuurlijk ook effect op de communicatie met en de ondersteuning van inwoners. En misschien moet er wel gesneden worden in sommige regelingen. Gaan we alleen het hoogstnoodzakelijke doen? En eigenlijk zijn alle raadsleden het meer dan zat dat er vanuit de rijksoverheid taken naar de gemeenten worden overgeheveld zonder dat daarvoor genoeg geld wordt gegeven.
Er moeten ook keuzes gemaakt worden over de omgeving waar we
in leven. Hoe gaan we om met natuur, landschap, bestemmingsplannen, bouwen en
straten en wegen. Wij blijven ons inzetten voor de bouw van voldoende en betaalbare
woningen. En gaan we voor het overige alleen het wettelijke doen en niet (meer)
de extra’s die we als gemeente tot nu toe deden? Denk aan het miljoenen
kostende Masterplan Veluwezoom waar wij sowieso al tegen waren. Of de energietransitie
kan wat ons betreft ook wel een tandje minder.
Hoe zit het met de belastingen? Wordt de OZB verder verhoogd? Als het aan ons, de Volkspartij Politiek Rheden, ligt niet? Wij vinden dat er allereerst moet worden gezocht in besparingen, daarna ombuigingen en hoe zit het met de reserves?
En natuurlijk ook de ambtelijke organisatie. Het onderzoeken waard! Kan de gemeente daarin afslanken? Kun je dan nog alles wat je tot nu toe hebt gedaan? Wat kunnen we dan niet meer doen? En is dat erg? Kunnen we dat deels opvangen met nog meer automatisering?
Hoe zit het met alle samenwerkingsverbanden? Die groeien soms ook als kool. Dat moeten we ook absoluut in de hand houden. Is die samenwerking op alle gebieden nog wel nodig of moeten we daarin snijden? Wat kan weg en wat is noodzakelijk?
De Volkspartij Politiek Rheden staat voor een sterke gemeente Rheden. Een gemeente die kansen geeft aan alle inwoners en indien nodig ondersteuning geeft aan de mensen die dat nodig hebben.
Dat gaat niet vanzelf. Dat vergt lef en de bereidheid om keuzes te maken. Keuzes ten gunste van gemeenschap. Die keuzes botsen soms met individuele wensen en individuele belangen. Het is aan ons, de politieke volksvertegenwoordigers, om die belangen te kennen, te wegen en keuzes te maken. Politiek is niet voor bange mensen.
De komende maanden wordt nog veel gepraat en afgewogen. Ik ben benieuwd welke keuzes het college van B&W maakt en in hoeverre wij daar invloed op kunnen hebben. En zijn wij, als oppositiepartij, het daarmee eens of juist niet.
We zullen zien.
