IJsseldistrict

In de raadsvergadering van 19 december is het bestemmings-plan IJsseldistrict behandeld.

De (woning)nood is hoog en wij kunnen ons prima vinden in dit plan. Wij hebben dan ook voor de plannen gestemd.

Met het Ontwikkelplan IJssel District, komt een nieuwe stedelijke woonbuurt tot stand die een visitekaartje voor Velp zal zijn. Uitgangspunt is dat er tenminste 786 woningen gebouwd worden, waarvan 75% betaalbaar in een gevarieerde mix aan woningtypes en met een prachtig park. Met realisatie van het plangebied, wordt een groot deel van de woningbouw-doelstelling van de gemeente Rheden voor de komende jaren (1675 woningen vóór 2030) behaald.

Over ieder detail is nagedacht. De onderzoeken, analyses en formulering beslaan een boekwerk van honderden en honderden pagina’s. Respect voor alle mensen die hebben meegewerkt aan dit magnus opus.

Het wordt steeds moeilijker om een plan van enige omvang van de grond te krijgen. De bureaucratie in Nederland is ver gevorderd. Wat moet dit wel niet worden bij nog grotere projecten als die al ooit in onze gemeente komen. Kunnen we dergelijke projecten dan nog wel aan.

Wij hebben zoals gezegd geen inhoudelijke bedenkingen tegen de plannen. Een mooie stap voorwaarts. Nu nog de realisatie.

Er is één ding waar we ons wél zorgen over maken en dat zijn de  financiële risico’s. We willen geen herhaling van een financiële sinkhole zoals bij de bouw van het nieuwe gemeentehuis.

Voor het volledige plan click hier voor de stukken van de raadsvergadering van 19 dec. 2023 bij agendapunt 4 IJsseldistrict  

Niet verder springen dan de polsstok reikt (Begroting 2024-2027 )

Onze inbreng bij de behandeling van de

Programmabegroting 2024 – 2027

Niet verder springen dan de polsstok reikt

In juli waarschuwde het college van B&W in de kadernota voor een dreigend tekort van 9 miljoen euro op de begroting 2024. Na verwerking van de meicirculaire werd dat bijgesteld tot 5,8 miljoen. En zonder ingrijpen zou dat tekort verder toenemen.

Daarom zijn in de zomer de ambtenaren op zoek gegaan naar mogelijkheden om dit tekort terug te dringen. En die vonden ze. Ik zal u niet vermoeien met al het cijferwerk maar in nog geen twee maanden werd het gevreesde tekort van 5,8 miljoen euro weggepoetst en omgekat naar een positief begrotingssaldo van 1,174 miljoen euro. Onderdeel van die excercitie was een inventarisatie van wat het college noemt “kansen op besparingen” voor een bedrag van liefst 11 miljoen euro.  

En dat verbaast mij hogelijk. In slechts twee maanden tijd werd voor 11 miljoen euro aan mogelijke besparingen gespot. Lagen die besparingen dan zo voor het oprapen. En het roept de vraag op of ze wel reëel zijn. En juist daarin geeft het college dubbele signalen af. Enerzijds zegt het college dat ze met een aantal van die besparingen de begroting “onder spanning” zet. Dat wil zeggen het risico bestaat dat de besparing, ondanks alle inzet, toch niet (volledig) haalbaar blijk. En ik begrijp daarom de bezorgdheid van sommige collega’s over de houdbaarheid van deze begroting.  

Maar zoals ik al zei. Het college geeft dubbele signalen. Want anderzijds zegt het college na expliciete vragen daarover dat ze deze besparingen zeker haalbaar acht. Het college hijst de stormbal dus niet. Integendeel, zij heeft overtuiging van dit gaat lukken. En ik mag er toch van uitgaan dat het college naast een groot  verantwoordelijkheids-gevoel over realiteitszin beschikt. Weet u, en daar hou ik me aan vast.

Er is nog ’n opsteker. De uitkomsten van de septembercirculaire zorgden zelfs voor een verdubbeling van het begrotingssaldo naar 2,361 miljoen euro.

En de vergelijkende analyse van Twijnstra en Gudde over het financieel perspectief van Rheden geeft richtingen aan om de financiële beheersbaarheid van Rheden verder te verbeteren. Met in het verlengde daarvan uw opmerkingen over focus en meer efficiëntie van de financiële middelen. Ook uit de vragen vanuit de raad kwamen suggesties naar voren voor verbetering van het huishoudboekje.

Wij denken daarom dat er nog genoeg mogelijkheden zijn om zonder forse lastenverzwaring het huishoudboekje op orde te krijgen. 

Wij vinden mede om het bovenstaande dat de voorgestelde verzwaring van de OZB overbodig is. Weliswaar lijkt de inflatie te matigen maar veel inwoners zitten nog steeds in een moeilijke financiële situatie. De kale energieprijzen zijn ten opzichte zijn gedaald maar nu wordt de energiebelasting fors verhoogd, het prijsplafond eindigt op 31 december en er is ook geen zicht op continuering van energietoeslagen. Daarnaast zijn de prijzen van het levensonderhoud afgelopen maanden sowieso gestegen. Redenen genoeg om zeer terughoudend om te gaan met lastenverzwaring.

Het college coalitie heeft de OZB in 2023 al met 9% verhoogd en als daar per 1 januari nog eens 12% overheen bijkomt komen we in amper twee jaar tijd op een OZB-lastenverzwaring van dik 22%. 

Geef u niet over aan de reflex om de lasten te verzwaren. Zodra dat absoluut nodig is het nog vroeg genoeg. Zoek eerst naar andere oplossingen. Daarom dienen wij mede namens het CDA een amendement in om de OZB-lastenverzwaring te beperken tot een inflatiepercentage van 3%.

(helaas is dit amendement door de andere partijen verworpen)  

Wij begrijpen dat de gemeentelijke portemonnee niet overloopt. 

Wij vinden dat de gemeente Rheden zeer terughoudend dient om te gaan met grote investeringen. We willen geen herhaling van een financiële sinkhole zoals bij de bouw van het nieuwe gemeentehuis of een al bij voorbaat op te vangen financiële boemerang als bij het IJsseldistrict.

Het hebben van ambities hoort erbij. Daar is niks mis mee. Maar we moeten  reëel blijven. Wij, allen hier in vergadering bijeen, willen het,  ieder op een eigen manier,  mooier en beter voor onze inwoners maken maar we moeten niet verder springen dan de polsstok reikt.

Onze boodschap: temper uw ambities, draai ieder dubbeltje drie keer om, haal de broekriem aan en verzwaar de lasten pas als het absoluut noodzakelijk is. En die noodzaak hebben we gelukkig nog niet bereikt.

Twijnstra & Gudde hebben een aanzet gegeven voor de zoektocht naar versterking van onze financiële positie en daarmee ook naar onze bestuurskracht. Verschillende gemeenten in de regio worstelen met hun bestuurskracht en daarmee met hun zelfstandigheid. Vooralsnog staat Rheden nog stevig op haar eigen benen en is zelfstandigheid voor Rheden nog geen issue. Wel op blijven letten. En laten we er alles aan doen om dat zo te houden. 

Op naar `Rheden 500 jaar` 

Rheden 500 jaar

Het gist en het borrelt in gemeenteland. De zelfstandigheid van gemeenten komt steeds zwaarder onder druk. Voorbeelden genoeg. 

De gemeente Renkum denkt het niet meer zelfstandig te kunnen bolwerken en onderzoekt een samengaan met Wageningen en Arnhem. Renkum had ook een oogje op Rheden geworpen maar ondanks de wederzijdse overeenkomsten ligt een samengaan niet voor de hand want Arnhem ligt ertussen.

Naast Renkum worstelen meer gemeenten in onze omgeving met dit probleem. Westervoort vecht al langer wanhopig voor haar voortbestaan. Ook Doesburg lijkt aan het einde van haar Latijn en beraadt zich over de toekomst. En Rozendaal houdt vooral het hoofd boven water dankzij intensieve samenwerking met Rheden.  

Voorlopig hoeft Rheden niet te vrezen voor haar zelfstandigheid. De Rhedense begroting voor de komende jaren toont financiële overschotten in 2024 en 2025.  Maar we mogen de kop niet in het zand steken. Overheveling van steeds meer rijkstaken naar gemeenten tast de gemeentelijke (bestuurs)kracht aan. En “ravijnjaar” 2026 komt in zicht. Dan worden de Nederlandse gemeenten met miljarden gekort. Daarbij stuurt het rijk aan op schaalvergroting. Dat heeft gevolgen voor zowel de inwoners als voor de gemeentelijke organisatie.

Als we “Rheden 500 jaar” willen vieren moeten we op ons qui-vive zijn en blijven!

KNMI

De KNMI waarschuwt in een nieuw rapport voor de risico’s van klimaatverandering voor Nederland. In de Nederlandse versie van het rapport staan vier scenario’s uitgewerkt. Twee scenario’s zijn gebaseerd op een ongebreidelde toename van de CO2-uitstoot tot het einde van deze eeuw: met een sterke toename van de temperatuur, hitte en een sterke zeespiegelstijging die uitmonden in een sterke vernatting (1) of een sterke verdroging (2) van het klimaat.  Daarnaast twee scenario’s die uitgaan van een zeer lage CO2-uitstoot met beperkte gevolgen in zowel het droge (3) als het natte (4) scenario. Ziet er allemaal aannemelijk uit.

Echter, ik heb twijfels. Het scenario van ongebreidelde toename van de CO2-uitstoot wordt in de wetenschappelijk wereld breed gezien als onwaarschijnlijk en niet realistisch. Bovendien laat het KNMI in de Nederlandse versie van het rapport vier scenario’s zien waarin alleen de uitersten (zeer hoge of zeer lage CO2-uitstoot) aan bod komen. In de Engelstalige wetenschappelijke versie komen plots zes scenario’s tevoorschijn waaronder twee middenweg-scenario’s met gematigde CO2-uitstoot en dito gematigde gevolgen.

Mooi rapport hoor maar waarom vertel je aan Nederland niet het complete verhaal? Waarom KNMI? Dit neigt naar alarmisme en doem. En daar word ik kriegel van.

Zo zie ik dat!

Tegen de Kadernota voormalige Hockeyvelden Dieren (3) – Bouwhoogte

In de raadsvergadering van 26 september werd de Kadernota voormalige Hockeyvelden Dieren behandeld. Deze Kadernota is gebaseerd op drie pijlers
“Woningbouw”, “Tiny houses” een “Natuurtuin”. 

De bouwplannen zoals die in de Kadernota worden ontvouwd stuiten op forse
tegenstand. Niet alleen van bewoners in de directe omgeving maar ook van mensen die wat verder weg van het beoogde perceel wonen.

Het gaat om maximaal 50 levensloopgeschikte appartementen die gestapeld worden in 3 tot 4 bouwlagen met een maximale hoogte van 12/13 meter. Daarvan zijn 25 appartementen (= 50%) bedoeld voor sociale huur (zie hier).

Het allerbelangrijkste bezwaar van de bewoners betreft de hoogte van de bouw van 3 tot 4 bouwlagen met een maximale hoogte van 12/13 meter. Ik kan me dat levendig voorstellen. Dit past niet in deze omgeving. En tot op heden leek de gemeente het daar mee eens te zijn.  (ik heb van omwonenden begrepen dat aanvragen voor het toevoegen van een extra verdieping op woningen in de directe omgeving consequent werden  afgewezen).

Maar het is helemaal niet nodig om 3 of 4 lagen te bouwen. Volgens mij is het alleszins mogelijk om de bouw te beperken tot twee bouwlagen.

Om beter inzicht te krijgen had ik enkele schetsen op schaal gemaakt van de mogelijkheden op het voor de bouw bestemde deel van het plangebied als er gebouwd wordt in twee bouwlagen. Dat toont aan dat we toekunnen met maximaal 2 bouwlagen.  

Onderstaand het amendement wat ik daarover ingediend heb. Hoewel ik geen echt inhoudelijke argumenten tegen deze 2 bouwlagen heb gehoord werd het amendement afgewezen en was ik de enige vóórstemmer.

Onder het amendement de schetsjes waarin ik de appartementen heb geprojecteerd in verschillende groottes. Van 66 m2 tot en met 112 m2.  

De schetsjes waarin de appartementen zijn geprojecteerd in variabele grootte. Van 66 m2 tot en met 112 m2.  

Tegen de Kadernota voormalige Hockeyvelden Dieren (2) – Sociale Huur

In de raadsvergadering van 26 september werd de Kadernota voormalige Hockeyvelden Dieren behandeld. Deze Kadernota is gebaseerd op drie pijlers
“Woningbouw”, “Tiny houses” een “Natuurtuin”. 

De bouwplannen zoals die in de Kadernota worden ontvouwd stuiten op forse tegenstand. Niet alleen van bewoners in de directe omgeving maar ook van mensen die wat verder weg van het beoogde perceel wonen.

Het gaat om maximaal 50 levensloopgeschikte appartementen die gestapeld worden in 3 tot 4 bouwlagen met een maximale hoogte van 12/13 meter. Daarvan zijn 25 appartementen (= 50%) bedoeld voor sociale huur.

De bewoners hebben geen bezwaar tegen sociale huur. Zij geven wel aan dat aandeel sociale huur van 50% erg fors is. Waarom wel in hun omgeving en elders niet.

Daarnaast hebben ze bezwaar tegen de bouwhoogte. Die bouw van 3 tot 4 bouwlagen past niet in deze omgeving.

Eerst over die 50% sociale huur. Zie hier de blog over de bouwhoogte.

De behoefte aan woningen in Nederland is immens en dat geldt ook voor de gemeente Rheden en voor alle typen woningen. Ook voor sociale huur. Dat blijkt ook uit het in de nota aangehaalde woningmarktonderzoek uit 2019. Dat wordt hier dus ingevuld door de helft van de te bouwen woningen dus 50% te bouwen voor sociale huur. Dan rijst bij mij wel de vraag waarom dit uitgangspunt niet overal wordt gehanteerd. Als voorbeeld het bouwproject  Bloemershof waar totaal geen sprake is van sociale huur. Hier opeens wel. Volgens mij dus een terechte vraag van de bewoners.

Die 50% voor sociale huur dient tevens als contramal voor Stenfert waar 95% van de woningen uit sociale huur bestaat.  Het moet leiden tot meer differentiatie en relatief minder sociale huurwoningen in Stenfert. In mijn beleving moet zo’n contramal uiteindelijk leiden tot een afname van het aantal huurwoningen in Stenfert en wel met 25 stuks. Daar bleef de wethouder vaag over. Ik heb daar dan ook weinig vertrouwen in. Bovendien bestaat nu al 39% van de woningen in Dieren-West uit sociale huur.

D66 had daarom een amendement (wijziging van de kadernota) ingediend om het aandeel sociale huur op 30% te houden. In lijn met het algemene woonbeleid van de gemeente.

Ik ben het hiermee eens en om bovenstaande redenen heb ik (als fractievoorzitter van de Volkspartij Politiek Rheden) daarom vóór dit amendement gestemd. Alle andere partijen stemden tegen. Helaas blijft die 50% sociale huur dus gehandhaafd.

Alle andere partijen vinden die 50% sociale huur dus een goed idee.  

De motivering van GPR Burgerbelangen is opmerkelijk. De fractievoorzitter van deze partij stelde dat de sociale cohesie in dit deel van Dieren (-West) groot is en daarom wel tegen een stootje kan. Begrijp je. 

Omdat de sociale band en tussen de mensen in deze omgeving goed en sterk is word je “beloond” met het opvangen van wat extra sociale last. Want anders kan ik de woorden van de GPR Burgerbelangen niet uitleggen.

Tegen de Kadernota voormalige Hockeyvelden Dieren

In de raadsvergadering van 26 september werd de Kadernota voormalige Hockeyvelden Dieren behandeld. Deze Kadernota is gebaseerd op drie pijlers “Woningbouw”, “Tiny houses” een “Natuurtuin”. 

Vooralsnog stuiten de “Natuurtuin” en de tien geplande “Tiny Houses” op weinig weerstand in de buurtsamenleving. Dat ligt anders voor de kaders voor Woningbouw.

En da´s niet zo vreemd. Bewoners voelen zich buitenspel gezet in het participatietraject. De communicatie bestond vooral uit éénrichtingsverkeer vanuit de gemeente naar de bewoners toe.

De bouwplannen zoals die in de Kadernota worden ontvouwd stuiten op forse tegenstand. Niet alleen van bewoners in de directe omgeving maar ook van mensen die wat verder weg van het beoogde perceel wonen.

Het gaat om maximaal 50 levensloopgeschikte appartementen die gestapeld worden in 3 tot 4 bouwlagen met een maximale hoogte van 12/13 meter. Daarvan zijn 25 appartementen (= 50%) bedoeld voor sociale huur.

De bewoners hebben geen bezwaar tegen sociale huur. Zij geven wel aan dat aandeel sociale huur van 50% erg fors is. Waarom wel in hun omgeving en elders niet.

Daarnaast hebben ze bezwaar tegen de bouwhoogte. Die bouw van 3 tot 4 bouwlagen past niet in deze omgeving.

In beide gevallen ben ik het met de buurtbewoners eens. Ik zal dat in aparte blogs verder toelichten.  Zie hier (sociale huur) en hier (bouwhoogte) 

Ik heb (als fractievoorzitter van de Volkspartij Politiek Rheden) uiteindelijk tegen deze Kadernota gestemd. Reden is het afwijzen van het amendement dat ik had ingediend om de bouwhoogte te beperken tot 2 bouwlagen met een hoogte van max. 6/7 meter in plaats van 4 bouwlagen van 12/13 meter.  Maar, zoals gezegd, daarover later meer.

Ik vond het sowieso opmerkelijk dat GroenLinks en GPR Burgerbelangen de kadernota volmondig onderschreven. De Startnotitie die aan deze Kadernota vooraf ging was de invulling van een motie van de vorige coalitie (PvdA, VVD, D66, CDA en CU) van 10 november 2020 waarin het college van B&W de opdracht gevraagd werd om na te gaan of woningbouw op deze locatie mogelijk is.

Want destijds stemden de SP (momenteel niet in de raad), GroenLinks en GPR Burgerbelangen tegen die motie.  Een opmerkelijke ommezwaai van zowel GroenLinks en GPR Burgerbelangen en  niet erg consequent.

Dorpsvlag Laag Soeren goedgekeurd door gemeenteraad Rheden

Tijdens de raadsvergadering van gisteren (27 sept.) werd de door  mevr. Rademakers ontworpen Laag Soerense dorspvlag gepresenteerd. 

De vlag van Laag-Soeren is tijdens de raadsvergadering officieel goedgekeurd door de Rhedense gemeenteraad.  

 

Dag van de Poort

Vandaag hield houdt Buurthuis de Poort in Velp haar jaarlijkse activiteit “Dag van de Poort”. 

Dit jaar stond de dag in het teken van 450 jaar Gemeente Rheden .

Er waren diverse activiteiten plaats zoals oud Hollandse spelen, presentatie van de activiteiten van de diverse groepen die in de Poort actief zijn en een optreden van de accordeon vereniging Velp evenals een vlooienmarkt.

Ook de Geërfden presenteerden zich 

Een aantal vrijwilligers liepen in kleding uit vervlogen tijden en aan de kleinsten was ook gedacht. 

Meicirculaire – deel twee – 2024-2027

In de kadernota meldt het college een dreigend tekort van € 5,8 miljoen in 2024, En voor de jaren daarna ziet het er nog veel somberder uit met als dieptepunt een tekort van € 11,2 miljoen in 2026.  

Ik vraag me af of deze cijfers overeenkomen met de werkelijkheid.

Onderstaand de tekorten volgens het college van B&W: 

Gemeenten krijgen geld van de Rijksoverheid uit het gemeentefonds. Hiermee betalen zij een deel van hun uitgaven. Gemeenten bepalen zelf waar ze dit geld aan besteden. Zij moeten dit wel uitleggen aan de gemeenteraad.

Eerst even wat uitleg over termen die worden gebruikt. Er zijn enkele typen uitkeringen. De Algemene Uitkering is de basisuitkering die de gemeente naar eigen inzicht kan besteden. Gemeenten krijgen naast de Algemene Uitkering ook zgn. Decentralisatie- en Integratie-uitkeringen uit het gemeentefonds. Deze zijn bedoeld voor specifieke taken als bijv. Voogdij (Jeugd) of Armoedebestrijding Kinderen. 

 Algemene Uitkering + Decentralisatie- en Integratie Uitkeringen = Totale Uitkering. 

Naast de Meicirculaire 2023 van het Rijk (inclusief de Rekentool) is er ook het Memo Meicirculaire gemeentefonds 2023 van de gemeente Rheden waarin het college van B&W zelf aangeeft welke bedragen de gemeente Rheden uit het gemeentefonds ontvangt. 

In een eerdere vergadering had ik al gevraagd of de genoemde bedragen de Totale Uitkering of de Algemene Uitkering betreft.  Volgens de wethouder betreffen de bedragen in de memo de Totale Uitkering.

Ik zie grote afwijkingen tussen de bedragen volgens de rekentool van het Rijk en de uitkeringsbedragen die in het Memo Meicirculaire gemeentefonds 2023 worden genoemd. En dan gaat het niet om een paar stuivers maar om miljoenen.

Hoewel de wethouder aangaf dat de bedragen in de memo de Totale Uitkering betreffen heb ik voor de zekerheid ook de bedragen vergeleken met de Algemene Uitkering (zie verderop).

Totale Uitkering

Omdat de wethouder aangaf dat de bedragen die in de memo worden vermeld de Totale Uitkering betreffen heb ik de bedragen die daarbij horen als eerste vergeleken.

Zie onderstaande tabel. De bedragen (Totale Uitkering) over de jaren 2024 tot en met 2027 die de gemeente volgens de rekentool van het rijk ontvangt (bovenste regel) en de bedragen die het college zegt te ontvangen (onderste regel).

Dus: Uitgaand van de Totale Uitkering ontvangt de gemeente volgens de rekentool van het Rijk de komende jaren aanzienlijk meer geld dan het college in het Memo aangeeft. In 2024 ontvangt Rheden in de versie van het Rijk € 909.303 meer dan volgens het memo. En dat bedrag loopt in de jaren daarna zeer sterk op. Het gaat daarbij om miljoenen. In het voordeel van de gemeente dus.

Volgens de Rijkstool ontvangt Rheden In 2025 € 5.725.063, - meer. In 2026 loopt dit op naar € 8.407.404, - en in 2027 is het zelfs € 12.354.136 meer. Miljoenen euro’s meer dus dan het college in haar memo aangeeft.  

Als ik deze verschillen (afgerond) verreken met het financieel perspectief dan ziet de rekening er zo uit:

Nog steeds een fors tekort in 2024 maar toch al iets minder fors dan het college verwacht. Bovendien ziet de toekomst er vanaf 2025 wel heel erg anders uit!

Algemene Uitkering

Zoals aangegeven heb ik voor de zekerheid toch ook even de bedragen vergeleken die horen bij de Algemene Uitkering. Dan krijg ik andere verschillen. 

Zie onderstaande tabel. De bedragen (Algemene Uitkering) over de jaren 2024 tot en met 2027 die de gemeente volgens de rekentool van het rijk ontvangt (bovenste regel) en de bedragen die het college zegt te ontvangen (onderste regel).

Maar dan zijn de verschillen nog steeds verontrustend groot. En zeker voor 2024. Volgens de Rijkstool ontvangt Rheden in 2024 dan € 5.715.611- miljoen minder dan het college zelf denkt. In 2025 bedraagt het nadeel voor Rheden € 666.312, -. Vanaf 2026 ziet het er dan weer beter uit. In 2026 ontvangt Rheden € 2.157.008, - meer dan ze zelf verwacht en in 2027 zelfs € 6.355.998, - meer.

 Let op! Dan ontvangt de gemeente in de versie van het Rijk in 2024 ineens € 5.715.711, - euro minder dan volgens haar eigen Memo. Dan VERDUBBELT het tekort in 2024 van 5,8 miljoen euro naar 11,5 miljoen euro.

Hoe is dat in vredesnaam mogelijk. Ik ben er nog steeds niet achter waardoor dat komt. Heeft u gelijk of heeft de rekentool van het rijk de juiste bedragen.  In het laatste geval kunnen de zorgen van Rheden over het sluitend maken van de begroting aanzienlijk minder zijn.

Mijn verwarring is groot.  Maar ik wil absoluut weten hoe dit kan. Zoals ik al eerder zei. Ik ben geen expert. Ik ben een lokale amateurpoliticus. Wel uiterst nieuwsgierig, dat wel, iemand die licht probeert te verschaffen in de financiële duisternis en zijn controlerende taak zo goed mogelijk te vervullen. En ik baseer me op de gegevens die ik tot mijn beschikking heb gekregen.  

Ergens zit er iets scheef. Zit het scheef in de vergelijkingen die ik gemaakt heb, zit het scheef in de berekeningen van het Rijk of van de Gemeente of zit er iets scheef in mijn hoofd? Zit het in onderliggende data waar ik niet bij kan? Is de uitkeringsfactor die in de Rekentool wordt gebruikt niet juist? Sta ik hier onzin te verkopen? Daarom heb ik de wethouder gevraagd om mij te helpen om dit allemaal recht te zetten, om deze kluwen te ontwarren. En ik laat me daarbij niet het bos insturen.

Waarom wijken de cijfers van het Rijk zo sterk af van de cijfers die de gemeente geeft? Ik hoor graag precies hoe het zit? En kan ik het rekentool die bij de Meicirculaire wordt geleverd gebruiken? Of is daar nog een gebruiksaanwijzing bij nodig.  Zo nee, waarom niet? Zo ja, waar is die?  En nog belangrijker: zijn de cijfers die in het Memo als Eindstand algemene uitkering 2023-2027 (o.b.v. meicirculaire) staan aangegeven correct! Hoe komt u aan die cijfers?

Ik word een dezer dagen uitgenodigd om me te laten voorlichten over de manier waarop de gemeente tot haar cijfers komt. Ik ben reuze benieuwd! 

Kadernota 2024 - 5,8 miljoen in de min

De kadernota verschijnt jaarlijks in juni. In de kadernota staat welke plannen het college de komende jaren heeft. Deze worden in de maanden daarna verder uitgewerkt om daarmee de begroting voor 2024 en de meerjarenbegroting voor de jaren daarna op te stellen. De begroting wordt in november door de raad vastgesteld. Zonder ingrijpen dreigt een tekort van € 5,8 miljoen.  

In het voorwoord van de Kadernota uit het college van B&W haar zorgen over alle ontwikkelingen in de maatschappij. Van corona tot de Russische invasie in de Oekraïne en alle crises die zij verder ervaart. Het alarm gaat af en blijft afgaan op alle mogelijke onderwerpen, stikstof, klimaat, diversiteit, en woningtekort.

Het college vergeet echter één crisis die wij, de Volkspartij Politiek Rheden, als een van de belangrijkste zien. Dat is de asiel-, migratie- en integratiecrisis die aan de wortels van onze  samenleving knaagt en tot verdere uitholling van (wat er nog rest van) de Nederlandse verzorgingsstaat, de woningtekorten opdrijft en zorg en onderwijs onder steeds grotere druk zet. Ook de inwoners van de gemeente Rheden worden hierdoor geraakt.

Enfin, in de 1^e bestuursrapportage klonk het nog vol optimisme dat het college in 2023 een positief financieel resultaat verwacht. Maar vanaf 2024 is het gedaan met de zonnige perspectieven.

Aanvankelijk verwachtte het college voor 2024 een begrotingstekort van € 9 miljoen. Na verwerking van de meicirculaire en zonder verdere maatregelen is dit bijgesteld naar een tekort van € 5,8 miljoen. Minder dan de aanvankelijke € 9 miljoen maar nog steeds een zeer fors tekort. En voor de jaren daarna ziet het er nog veel somberder uit met als dieptepunt een tekort van € 11,2 miljoen in 2026.  Zie daartoe onderstaand overzichtje: 

NB; Ik kom nog terug op bovenstaande cijfers bij een volgende aflevering, ik vraag me namelijk af of deze cijfers overeenkomen met de werkelijkheid.

De grote vraag is nu: Hoe houden we het gemeentelijke huishoudboekje op orde? Hoe gaan we die tekorten te lijf. Gaan we bezuinigen, gaan de lasten omhoog, of zetten we de reserves in? Of een combinatie hiervan? In ieder geval zal de gemeente Rheden haar ambities de komende jaren moeten afstemmen op de beschikbare middelen.

In de informatiebrief “Op naar sluitend meerjarenperspectief” stelt het college  dat zowel de jaarrekening 2022 als de kadernota 2023 een afwijkend beeld laten zien in vergelijking met andere gemeenten van vergelijkbare omvang. Een intrigerende vraag? Wat is er zo bijzonder aan onze gemeente dat wij op zulke tekorten afstevenen? En de problemen manifesteren zich pas nu? De komende maanden gaat het college op zoek naar antwoorden. Daarvoor zal bureau Twijnstra en Gudde een vergelijkend onderzoek naar vergelijkbare gemeenten uitvoeren.  Het resultaat van dat onderzoek willen wij natuurlijk graag zien. Die toezegging hebben we: 

Wethouder Klomberg zegt, naar aanleiding van een vraag van de heer Kooijmans, toe om het onderzoeksrapport van Twijnstra en Gudde -naar verwachting- begin september ter informatie aan de raad toe te kunnen zenden.

Daarnaast zal het college de raad in de zomerperiode op de hoogte houden van de stappen die nodig zijn om tot een sluitende begroting 2024 te komen.

Daarin staan twee vragen centraal:

·       Wat moet de gemeente doen om tot een sluitende begroting te komen? Welke (beleids- en inhoudelijke richting moet de gemeente op om het verder oplopen van de begroting tegen te gaan. Zoek de bezuinigingen en ombuigingen in beleid, projecten en taken die de inwoners niet direct raken.    

·       Hoe komt de gemeente tot een besluitende begroting?

     Welke stappen moeten worden gevolgd en op welke wijze worden de organisatie en raad hierbij betrokken? 

De Volkspartij Politiek Rheden heeft overigens wel een paar wensen als het gaat om het aanhalen van de broekriem.

·       Zoek de bezuinigingen en ombuigingen in beleid, projecten en taken die de inwoners niet direct raken.    

·       Maak pas op de plaats met gemeenschappelijke regelingen. Alleen uitbreiding of verdieping van taken als daar aantoonbaar kostenvoordeel tegenover staat.

·       Wees voorzichtig met samenwerking met andere gemeenten. Hanteer reële tarieven als het gaat om dienstverlening die Rheden ten behoeve van andere gemeenten levert. Wij hebben geen behoefte aan gemeenten die alleen geïnteresseerd zijn in de krenten van de samenwerkingspap en intussen onze organisatie steeds zwaarder  belasten. En sowieso moet gelden: samenwerking is okay maar wat schiet Rheden daarmee op?

Meicirculaire - deel 1 - 2023

Gemeenten hebben geld nodig om alles wat ze doen te bekostigen. Dat geld komt uit verschillende bronnen. Het meeste geld ontvangen ze van de rijksoverheid. Gemiddeld dekken gemeenten 9 à 10 van hun uitgaven uit lokale belastingen en heffingen. Denk aan belastingen  (bijv. OZB, toeristenbelasting etc.), leges voor bijv. bouwvergunningen, paspoorten en ID-bewijzen en reinigings- en rioolrechten.

Maar het rijk is dus de belangrijkste geldschieter. Dat rijksgeld wordt aan de gemeenten uitgekeerd via het zgn. gemeentefonds. De gemeenten worden drie keer per jaar geïnformeerd over de omvang en de verdeling van deze uitkering: in mei, september en december. (in jargon: de meicirculaire, septembercirculaire en decembercirculaire)

Die informatie wordt vergezeld van een rekentool waarmee je zelf kunt uitrekenen hoeveel een gemeente ontvangt. Je hoeft daarvoor alleen de gemeentecode in te vullen. (Gemeente Rheden heeft code 275).

De informatie van de meicirculaire 2023 kun je downloaden via:  https://www.rijksoverheid.nl/documenten/circulaires/2023/05/31/meicirculaire-gemeentefonds-2023

Daarnaast kwam de gemeente ook zelf met informatie over de financiële effecten van de Meicirculaire gemeentefonds 2023. 

En daar gaat het wringen. De bedragen die het college van B&W van de gemeente Rheden vermeldt in de Memo meicirculaire gemeentefonds 2023 wijken af van de bedragen volgens de rekentool van de rijksoverheid.

Onderstaand het bedrag voor het jaar 2023 dat de gemeente volgens de rekentool van het rijk ontvangt (bovenste regel) en het bedrag dat het college zegt te ontvangen (onderste regel).

De gemeente (het college van B&W) zegt dus dat ze in 2023 € 192.024, - meer ontvangt dan de bij de meicirculaire geleverde rekentool aangeeft. Ja, je kunt zeggen het is “maar een kleine twee ton”. Maar geloof me, er zijn dagen dat ik ze niet in mijn zak heb hoor! En een tekort betekent dat je die twee ton ergens anders vandaan moet halen via bezuiniging of het niet uitvoeren van beleid. 

Er was al een prognose van € 1,1 miljoen tekort. Als ik gelijk heb dan wordt dit tekort groter. Er is dan een tekort van € 1,3 miljoen.

Zie ik het verkeerd?  Ik ben immers geen expert. Ik ben een nieuwsgierig raadslid, een amateurpoliticus. Beoordeel ik de cijfers op een verkeerde manier? Is het een kwestie van "er staat niet wat er staat"?

Wie heeft er nu gelijk? De rijksoverheid of de gemeente? Allebei?

Maar dan ben ik in opperste verwarring. Of zoals Johannes in zijn Paasevangelie zegt: “Kijk, je ziet niet wat je ziet. En je weet niet wat je zíét als je eenmaal ziet!” 

Het verschil in 2023 bedraagt dus € 192.024, -. Da’s nog relatief overzichtelijk maar de meicirculaire geeft ook aan hoe hoog de uitkering wordt in de jaren 2024-2028. En dan worden de verschillen wel heel erg groot. Daarover later meer. 

Eerste Bestuursrapportage - Over Walibi en Wensdenken

 Op 4 juli werd in de raadsvergadering de Eerste Bestuursrapportage 2023 behandeld

Twee keer per jaar verschijnen de bestuursrapportages met daarin de stand van zaken van de lopende begroting 2023. Het college van B&W geven daarin aan welke veranderingen en afwijkingen ze zijn tegengekomen bij de realisatie van de doelen en resultaten uit de begroting 2023 in de eerste maanden van 2023.

Het college meldt dat deze Bestuursrapportage een verslechterd financieel perspectief laat zien. Het verwachte resultaat verandert van € 530 duizend voordelig naar € 1,1 miljoen nadelig.

Om daar onmiddellijk aan toe te voegen dat het college blijft sturen om op een positief resultaat  uit te komen.

En om daar weer aan toe te voegen dat zij in combinatie met de kadernota een verslechtering te zien.

Op de volgend pagina kijkt het college echter weer uit naar een mooi jaar dat zij verwacht positief af te sluiten.

Heeft het college bij het opstellen van deze rapportage in een van de achtbanen van Walibi of de Efteling gezeten. Zulke taal komt de geloofwaardigheid van een dergelijk stuk niet ten goede.  

Het resultaat komt dus uit op € 1,1 miljoen nadelig. Maar dit is niet het complete verhaal. Dat is nog zonder de 661.00 euro die de Connectie (de Connectie is het facilitair en IT-bedrijf van Arnhem, Renkum en Rheden) dit jaar extra nodig heeft. En zonder financiële implicaties van niet uit ziektebudget te dekken inhuur, groei van vakantiedagen en spaarverlof waarvoor naar verwachting ca. 1 miljoen euro extra nodig is. Daar staat nog een mogelijk subsidie (maar nog niet toegekend) van 945.000 euro van het ESF (Europees Sociaal Fonds) tegenover. Dus per saldo levert dit een extra tekort van 700.000 euro op. Dan komen we dus niet uit op € 1,1 miljoen nadelig maar op € 1,8 miljoen nadelig. 

Dus zonder ingrijpen of verdere verbetering van rijksuitkeringen gaan we naar een nadelig resultaat van ongeveer twee miljoen euro. Ik ben reuze benieuwd welke maatregelen het college gaat nemen om zoals ze zelf zegt toch tot een positief resultaat te komen.