Geef uw mening!
Stuur uw brieven, foto's, afbeeldingen, filmpjes of cartoons naar
theo.kooijmans@gmail.com
Maak het niet te bont. De redactie behoudt zich het recht voor om inzendingen zonder opgaaf van redenen te weigeren.

vrijdag 29 februari 2008

Reactie stuurgroep op audit Hart van Dieren

In haar reactie op het audit-rapport legt de stuurgroep de nadruk op de omstandigheden waar zij geen invloed op had. Dat is nu juist voortdurend mijn punt. Daar had de stuurgroep op moeten anticiperen. En daar had zij gelegenheid genoeg voor. In 2005 wijzen B&W en de gemeenteraad mijn voorstellen voor een goed controle- en rapportagesysteem, externe audits en expert-ondersteuning voor de raad af.

En de bevindingen van het audit-rapport zijn duidelijk genoeg.
Tussentijds heeft de stuurgroep op diverse momenten verzuimd gebruik te maken van controlemomenten, “vergeten”de bevoegde organen (raad en staten) in te lichten, om toestemming te vragen voor scope-wijzigingen en was ze niet op de hoogte van bevindingen van ProRail en een bureau dat nog even de grond- en huizenprijzen tegen het licht hield.

Ach, laat ik niet in herhaling vallen. Als je het audit-rapport goed leest dan is er veel meer aan de hand dan exogene factoren. De stuurgroep onder leiding van gedeputeerde van Haaren heeft gewoon gefaald. En de financiële man van Rheden in die stuurgroep, wethouder Joop Kock, heeft meegehobbeld.

Onderstaand nog eens de eindbevindingen van het audit-rapport zoals ze in de reactie van de stuurgroep staan. Soms door mij aangevuld met zinsneden uit het audit-rapport zelf en en een enkele opmerking van mijn kant.

Voor de volledige reactie van de stuurgroep zelf moet u op de afbeeldingen klikken. Ik heb daar nu even geen zin in. Het is toch het oude liedje.

Tja, zelfs ik begin er mijn buik vol van te krijgen. Het komt me de neus uit.
Daar rekent de bestuurlijke coterie natuurlijk ook op. Dus toch nog maar even volhouden.

1. Is bij de businesscase 2005 uitgegaan van de juiste uitgangspunten en zijn effectieve methodieken gehanteerd om tot een begroting te komen.
De uitgangspunten voor de BC2005 waren op enkele punten te positief

2. Welke externe omstandigheden hebben de uitkomsten van de businesscase 2005, vanaf 2005, beïnvloed en wat zijn de gevolgen hiervan voor de raming.
Een relatief groot aantal exogene factoren (externe omstandigheden) ligt ten grondslag ligt aan de uitkomsten van de businesscase, zoals die in de loop van 2007 zichtbaar zijn geworden.

3. Hadden deze omstandigheden vooraf kunnen worden voorzien en is hier rekening mee gehouden bij het opstellen van de businesscase 2005.
De vertraging in het planproces als gevolg van de bestuurlijke ontwikkelingen binnen de gemeente Rheden haddenvoor een deel kon worden voorzien.
Ook een aantal externe ontwikkelingen tav aanbestedingsvoordelen hadden kunnen worden voorzien

Theo: En daar voegt het audit rapport zelf aan toe : en hiermee is onterecht geen rekening is gehouden in de BC2005. Bovendien constateren wij dat één van de partners in het planproces, Prorail, niet betrokken was bij de BC2005. Daar voeg ik nog aan toe dat ProRail al in november 2005 had gemeld dat het project duurder zou worden.

4. Is bij de risico-inventarisatie 2005 rekening gehouden met deze omstandigheden en zijn adequate maatregelen benoemd. Zijn deze maatregelen ook toegepast.
De sturings- en beheermaatregelen waren in 2005 beperkt uitgevoerd, hadden voor een deel betrekking op de planfase en waren vooral daardoor onvoldoende adequaat.

5. Is de administratieve en financiële administratie op orde en zijn de juiste instrumenten ingezet voor de sturing en de beheersing van het project.
Voor een adequate beheersing van het totale budget van een integraal ontwikkelingsproject, zoals Hart van Dieren is, kon men niet beschikken over een overzichtelijke en voor partijen transparante administratie waaruit adequate financiële informatie (volgens vaststaand format) beschikbaar komt.

6. Heeft rapportage volledig en tijdig plaats gevonden.
De voortgangsrapportages hebben, tijdig plaatsgevonden maar de audit is kritisch over de actualisatie van de BC De BC had continu actueel moeten worden gehouden.

Theo: Dat ben ik dus niet eens met de auditors. Het projectbureau kan dan wel tijdig hebben gerapporteerd maar de rapportages aan de raad waren onregelmatig, te weinig (er was iedere drie maanden een rapprotage beloofd), te summier en ze sloten niet aan op de busiensscase 2005. Dat is niet alleen een conclusie van mij maar ook van de rekenkamercommissie van de gemeente Rheden.

7. Hoe moet de kwaliteit van de bijstelling van de raming worden beoordeeld (uitgangspunten, criteria).
De BC 2007 zit degelijk in elkaar. We moet de voorgestelde optimaliseringen (t.a.v. de tunnelverlenging e.a.) volledig doorgevoerd worden. En voorts is een volledig en voldragen marktonderzoek naar de marktvraag en –prijzen ten behoeve van de gebiedsontwikkeling alsnog nodig.

Theo: Het zijn subtiele kleine veranderingen maar het leest toch anders. Daarom de volledige tekst uit het audit-rapport zelf . In dat auditrapport staat: Op basis daarvan kunnen wij concluderen dat de huidige businesscase degelijk in elkaar lijkt te zitten. Daar hebben wij twee kanttekeningen bij. Ten eerste merken wij op dat de in de BC2007 voorgestelde optimaliseringen (t.a.v. de tunnelverlenging e.a.) dan volledig moeten worden doorgevoerd. Ten tweede is een volledig en voldragen marktonderzoek naar de marktvraag en –prijzen ten behoeve van de gebiedsontwikkeling alsnog nodig.

8. Is de samenwerkingsovereenkomst duidelijk over inbreng van nieuwe elementen in het project en over het in beeld brengen van de consequenties hiervan.
De samenwerkingsovereenkomst is duidelijk waar het gaat om de inbreng van extra eisen door partijen. Onduidelijk is hoe om te gaan met schuurvlakken (effect van infra-ontwikkelingen op gebiedsontwikkeling v.v.) en hoe om te gaan met exogene factoren (prijsstijgingen). Onvoldoende duidelijk is aangegeven hoe moet worden omgegaan met het taakstellend karakter van de budget en meer in het bijzonder, hoe om te gaan met tegenvallers die niet het gevolg zijn van doelbewuste scopewijzigingen.

9. Hoe is invulling gegeven aan de afspraken uit de samenwerkingsovereen-komst/ businesscase 2005
In strijd met de samenwerkingsovereenkomst zijn scopewijzigingen niet voorgelegd aan de bevoegde organen Voorts is het opstellen van nieuwe financiële overzichten tot aan de BC 2007 niet altijd gebeurd.

10. Hoe is de besluitvorming in de Stuurgroep, in relatie tot de samenwerkingsovereenkomst, tot stand gekomen, op basis van welke afwegingen.
De besluitvorming in de Stuurgroep is vanaf eind 2005 steeds meer tot stand gekomen in het licht van de bestuurlijke dynamiek rondom het project

Theo: Zoals bijv. het Verkeerscirculatieplan, de parkeergarage of de Noordschuif. En bij besturlijke dynamiek denk ik ook aan de onderlinge verhoudingen in het project en de stuurgroep.

11. Is de risico-inventarisatie door de Stuurgroep vastgesteld en zijn de maatregelen die voortvloeien uit de risicoanalyse door de Stuurgroep tijdens het proces gehanteerd.
De risico-inventarisatie heeft slechts in zeer beperkte mate geleid tot sturing vanuit de Stuurgroep.

12. Hoe zijn eventuele (financiële) meevallers ingezet en is dit gebeurd conform de samenwerkingsovereenkomst.
De SOK bevat artikelen over hoe om te gaan met meevallende opbrengsten. Deze zijn nooit geactiveerd. Dat is verklaarbaar gezien het tegen elkaar wegstrepen van meevallers en tegenvallers.


Ik zet de rest van de bevindingen van de audit er maar even bij: De Stuurgroep is van veel financiële ontwikkelingen in het project op de hoogte gebracht, maar heeft hiervan steeds slechts een gefragmenteerd en in beweging zijnd overzicht gehad. Zichtbaar is dat diverse financiële meevallers (BTW, Noordschuif) daardoor steeds in het achterhoofd zijn gehouden en in de beeldvorming afgezet tegen meerkosten en tegenvallers.

13. Is de raming tijdens het proces bijgesteld op basis van de besluiten van de Stuurgroep, wat is de invloed hiervan geweest op de geraamde tekorten en is de Stuurgroep hierover geïnformeerd.
Geconcludeerd wordt dat informatie m.b.t. infrastructuur en gebiedsontwikkeling onder handbereik was van de stuurgroep en daar ook, zij het gefragmenteerd, aanwezig is geweest. Doordat men in 2006 genoegen heeft genomen met de verkenning actualsiatie BC2005 die niet compleet was, is de kans voorbij gegaan om geïnformeerd te raken over de tekorten.


Theo: In het auditrapport zelf staat:
Zowel aangaande de infrastructuur als de gebiedsontwikkelingen zijn er geen nieuwe ramingen vastgesteld door de Stuurgroep. Op beide gebieden is in 2006 en 2007 informatie aanwezig die een behoorlijke impact heeft op de BC als geheel. Aangezien een daadwerkelijke actualisatie op zich laat wachten tot 2007, is deze informatie niet verwerkt in de Stuurgroep. Wij concluderen dat informatie onder handbereik was van de Stuurgroep, en daar ook – zij het gefragmenteerd – aanwezig is geweest. Doordat men in 2006 genoegen heeft genomen met de verkenning actualisatie BC2005 die niet compleet was, is de kans voorbij gegaan om geïnformeerd te raken over de tekorten.

14. Zijn de randvoorwaarden/uitgangspunten van het project strikt bewaakt, zijn voorgestelde wijzigingen geanalyseerd op beheersbaarheid en zijn de consequenties van deze wijzigingen in beeld gebracht.
Het bewaken van de randvoorwaarden van het project als geheel heeft niet heeft kunnen plaatsvinden, omdat financieel overzicht ontbrak.


15. Heeft de Stuurgroep maatregelen getroffen om tijdig te kunnen sturen op externe invloeden en ontwikkelingen.
Het nemen van een besluit om alle informatie te verwerken in een integraal nieuw beeld van de businesscase heeft niet plaatsgevonden.

16. Heeft besluitvorming plaats gevonden conform de planning en conform de uitgangspunten van de samenwerkingsovereenkomst.
De besluitvorming in de Stuurgroep volgt uiteindelijk de dynamiek van het project en de ontwikkelingen in Rheden/ Dieren. Hoewel daarmee de initiële planning uit de samenwerkingsovereenkomst niet langer geldt – deze is immers door de stuurgroep aangepast – wordt dit op zichzelf niet als tekort gekwalificeerd.

En daar voegt het audit-rapport zelf nog aan toe:: Het hoort immers bij de planfase van een project dat zaken veranderen. Het is aan bestuurders om daar op een adequate wijze mee om te springen. De SOK is daarbij een belangrijk richtinggevend document, maar geen in beton gegoten kader.


Onderstaand het volledige document. Klik op een afbeelding om te vergroten.
De laatste twee pagina's betreffen de algemene conclusies.








Steegse Vertellingen - 15. Burgerverzet

Sommige bewoners van het plangebied waren al eerder geconfronteerd met de minder aangename kanten van het project. De Wet Voorkeursrecht Gemeenten was van toepassing verklaard om de benodigde percelen op te kopen en speculatie tegen te gaan. Daarbij werden bewoners soms op een kille onaangename manier verrast met de mededeling dat zij hun woningen eerst aan de gemeente moesten aanbieden en dat zij tezijnertijd hun woningen moesten verlaten. De gemeente veronderstelde daarvoor ook begrip bij de bewoners. De wereld op zijn kop.

Vanaf 2004 nam de kritiek uit de bevolking op de inhoud van de plannen toe. Eerst vooral van bewoners uit de directe omgeving van het plangebied, van individuele ondernemers, de Dieren door ’t Lint (toen nog inclusief de Belangenvereniging Dieren e.o.) en van Comité Dieren-Zuid.

Na het bekend worden van het Verkeerscirculatieplan en de Stedenbouwkundige schets zwelde de kritiek aan. In de loop van 2005 ontstonden overal stichtingen en comités die zich ieder vanuit hun eigen perceptie en belang teweer stelden tegen de plannen.
De bezwaren stroomden dan ook binnen. Boeren, burgers, buitenlui, ondernemers, mede-
overheden, de klankbordgroep en andere organisaties. Ze hadden allen zware kritiek op de plannen. Van de boeren in de uiterwaarden tot aan de gemeente Brummen, van inwoners in Ellecom, Dieren en Spankeren en Eerbeek, Bijna iedereen in de directe en wijde omgeving maakte zich zorgen over dit project.

Knelpunten bij de Spankerenseweg, de Kanaalweg, de Burgemeester Willemsestraat, de Burgemeester de Bruinstraat, Harderwijkerweg en rond Calluna,, verhoogde ligging van de spoorbaan, de autotunnnel, het station, de parkeergarage, de ruimtelijke invulling van het gebeid, het aantal woningen etc. Letterlijk op alle onderdelen van de plannen was iets aan te merken. Zelfs de klankbordgroep voelde zich in de maling genomen.

Eind 2005 werd een voorlopig hoogtepunt bereikt. Binnen twee maanden nadat het verkeerscirculatieplan ter inzage was gelegd kwamen op dit VCP alleen al bijna 1500 reacties binnen.. Het merendeel vergezeld van voorstellen ter verbetering van de plannen. De suggesties varieerden van het behoud van de huidige situatie met enkele kleinere aanpassingen tot aan compleet uitgewerkte plannen. Zonder de andere plannen tekort te willen doen noem ik hier het plan Roskam.

De grote opkomst bij de raadsavond van 17 november in het Rhedens maakte nog eens duidelijk hoe ongerust de bewoners waren. Insprekers drongen aan op uitstel van het Verkeerscirculatieplan, beter invulling van de Stedenbouwkundige schets, onafhankelijk onderzoek naar alternatieven en op het beter betrekken van de bewoners bij de uitwerking van plannen.

Uiteindelijk zou dit leiden tot uitstel van een besluit over het Verkeerscirculatieplan en de Stedebouwkundige Schets. Een succes voor de bewoners.

Roskam en de overheid
De gang van zaken rond het plan Roskam illustreert hoe overheden met hen onwelgevallige plannen omgaan en hoe het een speelbal werd van de politiek.

Het “plan Roskam” nam een speciale plaats in. De gemeente voerde een “quick-scan” uit waarin het plan ontkracht werd. Als doekje voor het bloeden uitte de projectorganisatie zich positief over de aansluiting op de Kanaalweg oostelijk van het kanaal.
Op verzoek van de gemeenteraad werd na het aannemen van een motie van raadslid dhr. Uithof van D66 een “second opinion” gevraagd aan bureau Haskoning.

Deze second opinon was wel iets positiever. Naast de oplossing voor de Kanaalweg werden ook de doorstroming van het verkeer op de gelijkvloerse kruisingen en een licht verminderde geluidshinder als positief beoordeeld. Hiervan is later niets meer in de plannen terug te vinden. Bovendien kun je de vraag stellen hoe objectief een bureau kan zijn dat voor een belangrijk deel afhankelijk is van overheidsopdrachten.

Voor de goede orde: Jaap Uithof had geen bijbedoelingen met zijn motie. Hij wilde een zuivere afweging van het plan zodat de raad een goede keus kon maken.

Bij de commissievergadering van 8 december 2005 maakte gedeputeerde van de provincie Marijke van Haaren het karwei af. Zij kwam vertellen dat de provincie de Kanaalweg-optie van de heer Roskam niet zag zitten. Ja, misschien veel later pas, na 2015.

Exit plan Roskam