Een lange bak niet betaalbaar, korte wel

Brief van Het Comité aan de minister van VROM dd 31 mei 2010

Door: Joop Zijlstra

'Een lange bak niet betaalbaar, korte wel'

Geachte mevrouw,

Bovenstaande cryptische tekst van zeven woorden is de kop boven een artikel in de Gelderlander van 20 mei jl. Het artikel gaat over overleg in de commissie MEZ van Provinciale Staten van Gelderland van 19 mei over een centraal onderdeel van het plan ‘Traverse Dieren’. Vraag is of de Burgemeester de Bruinstraat al dan niet verdiept moet worden aangelegd. Het blijkt nu dat een verdiepte aanleg van deze straat, provinciale weg door Dieren, niet of slechts zeer ten dele mogelijk is door geldgebrek.

Voor goed begrip: de financiën nodig voor ‘Traverse Dieren’ komen deels van uw ministerie VROM. De subsidiebeschikking ad € 53,3 miljoen met kenmerk 2009040053 dateert van 19 juni 2009.

In het overleg van de statencommissie MEZ van 19 mei, en in het overleg van die commissie van 17 maart, beweerde een provinciebestuurder dat in de subsidiebeschikking de volgende voorwaarde stond. De N348, deel van de provinciale weg ter hoogte van Hof te Dieren, zou moeten worden verlegd tot aan het NS-spoor, zo’n honderd meter verderop. Dat zou moeten om het landgoed Hof te Dieren te ´ontsnipperen´. Maar in genoemde beschikking staat geen strikte voorwaarde van verlegging.
Er staat: ´De doorsnijding van het Hof te Dieren door wegen wordt verminderd zodat het landgoed minder wordt versnipperd.´
Dat zou kùnnen leiden tot een besluit om de N348 te verleggen, maar verlegging van de N348 zelf is geen voorwaarde. Dat is maar goed ook.
Het landgoed Hof te Dieren strekt zich namelijk uit tot ver ‘boven’ het NS-spoor. Door de verlegging van de N348 worden een tweetal spoorovergangen afgesloten, waardoor het landgoed boven het spoor wordt afgesloten van het landgoed onder het spoor. Het noordelijke deel is dan slechts bereikbaar via Dieren en via Ellecom. In die zin brengt de verlegging van de N348 het tegendeel van ontsnippering met zich mee.
Wel komt de N348 door de verlegging honderd meter verder weg te liggen van de plaats waar de stichting Twickel de bouw van een kasteelachtig appartementencomplex heeft voorzien.
Omdat de wegverlegging om infrastructurele redenen onnodig is zou deze kunnen komen te vervallen. Daardoor vallen financiën vrij, voldoende voor de verdiepte aanleg van de provinciale weg ter hoogte van het NS-station van Dieren.
Hoe komt nu ´verlegging van de N348’ als voorwaarde in de beschikking van de subsidie terecht? Die vraag geldt ook voor de afsluiting van de Doesburgsedijk. De wegverlegging en dijkafsluiting worden genoemd in een intentieverklaring van de stichting Twickel en de gemeente Rheden van 17 december 1996. Ze zijn via de stichting Twickel en/of via de gemeente Rheden door gaan werken in het overheidsoverleg ter zake. (Zie voor de tekst van de intentieverklaring bijlage 1.)

Wij vragen ons af of deze intentieverklaring van vijftien jaar geleden naar aanleiding van de aankoop van eer stukje grond nog wel geldigheid heeft nu de ontwikkeling van het verkeer in onze omgeving, zoals overal elders, aanmerkelijk is veranderd.
Overheidsgeld kan doelmatiger worden besteed dan aan een verlegging van een weg over honderd meter voor een particulier belang.
Het kan beter worden besteed aan een noodzakelijke te verdiepen aanleg van de N348 in het centrum van Dieren, een zaak van algemeen belang.
Diverse onderdelen van de overwegingen bij de beschikking van
19 juni 2009 zijn in die zin met elkaar in strijd. De voorwaarden van wegverlegging en dijkafsluiting kunnen in de beschikking beter niet worden vermeld als subsidievoorwaarden voor het infrastructurele werk van ‘Traverse Dieren’.

De overwegingen kunnen volgens ons beter beperkt blijven als volgt.
“Het project voorziet in het verdiept aanleggen van de Burgemeester de Bruinstraat (de provinciale weg) door Dieren ter hoogte van de Harderwijkerweg en de Wilhelminaweg, het scheiden van bestemmingsverkeer en doorgaand verkeer, het verbeteren van de verbindingen tussen Dieren-Noord en Dieren-Zuid en het opwaarderen van de Kanaalweg als doorgaande route.
De Harderwijkerweg wordt volgens het plan verkeersluw.”

Wij verzoeken u de overwegingen in de beschikking van 19 juni 2009 op aangegeven wijze alsnog te wijzigen. Wij doen ons verzoek dus met het oog op het algemeen belang in het centrum van Dieren. In bijlage 2 geven wij bijzonderheden. Wij zijn bereid een en ander nader toe te lichten.

Wij hopen van u te mogen vernemen.
met hoogachting

Drs. J.A. Zijlstra,
secretaris van Het Comité.

Bijlage 1 (klik op een afbeelding om te vergroten)





Bijlage 2
----------
bij de brief aan de minister van VROM van 31 mei 2010


Nieuwe beschikking: ‘Traverse Dieren’

De minister van VROM kende op 19 juni 2009 een subsidie van € 53,3 miljoen toe aan het project ‘Traverse Dieren’. (Kenmerk 2009040053.)De subsidie was oorspronkelijk bedoeld voor het project Hart van Dieren, de mislukte voorganger van het huidige plan ‘Traverse Dieren’. De minister was zo vriendelijk het subsidiebedrag van het oude plan (beschikking VROM van 16 november 2004, kenmerk M344. ingetrokken bij brief van 22 mei 2008 van VROM aan GS van de provincie Gelderland) naar het nieuwe plan ‘Traverse Dieren’ over te hevelen. We merken wel op dat de minister daarbij waarschijnlijk ook werd geleid door het voorwendsel van de burgemeester van de gemeente Rheden, einde 2008, als zouden de inwoners unaniem achter het plan ‘Traverse Dieren’ staan (quod non).


Het centrale punt.

De centrale vraag in project ‘Traverse Dieren’ is: ‘kan de Burgemeester de Bruinstraat (de provinciale weg door Dieren) ter hoogte van het NS-station Dieren over voldoende lengte verdiept worden aangelegd?’
Een positief antwoord op deze vraag is van groot belang met het oog op scheiding van bestemmingsverkeer en doorgaand verkeer; het antwoord is ook van belang voor de verwerkelijking van een goede verbinding van Dieren-Noord en Dieren-Zuid. Het zijn twee belangrijke overwegingen in de beschikking voor de subsidie van ad € 53,3 miljoen voor het project ‘Traverse Dieren’ van 19 juni 2009.

Een vraag van andere orde is of de N348 (de provinciale weg) ten westen van Dieren zou moeten worden verlegd tot bij het spoor. Wij spreken hier van een andere orde omdat deze wegverlegging over honderd (!) meter slechts een particulier belang dient, nameliojk het belang van de stichting Twickel. De verdiepte aanleg van de provinciale weg ter hoogte van het NS-station Dieren is van algemeen belang.Wij gaven al aan dat de wegverlegging geen absolute voorwaarde is voor subsidieverlening. Indien de beschikbaar gestelde middelen niet toereikend zijn dient naar onze mening het algemeen belamng te prevaleren boven het belang van de stichting Twickel.

Vraag.

Hoe is de verlegging van de N348 in het plan Hart van Dieren en in het plan ‘Traverse Dieren’ terecht gekomen?
In de jaren negentig van de vorige eeuw leefden bij de nieuwe eigenaar van het landgoed Hof te Dieren reeds de wensen van de bouw van een appartementencomplex op de plaats van het voormalige landhuis en van opwaardering van het direct omliggende terrein. De belangstelling van gegadigden voor de appartementen was gering. Wellicht vanwege de kosten ervan maar waarschijnlijk ook vanwege de ligging van het gebouw in de directe nabijheid van de drukke provinciale weg N348. Een verlegde N348 zou het omliggende terrein opwaarderen en het zou ook gunstig uitwerken op de verkoopbaarheid van de te bouwen appartementen. Vraag is of dat ook de bedoeling is van de rijkssubsidie. Bij een transactie van gemeente en eigenaar van Hof te Dieren in 1996 inzake aan- en verkoop van een tweetal stukjes grond in Dieren heeft de eigenaar bij het College van B.& W. een inspanningsverplichting bedongen
om de N348 te verleggen. Het contract werd in 1996 getekend. Afschrift daarvan gaat bij als bijlage 1.
Het ontbrak de gemeente aan geld om de wegverlegging te bekostigen. De firma Thomassen – Dura diende in het jaar 2000 bij de gemeente Rheden een aanvraag in voor de bouw van de vermelde appartementen. De bouwvergunning werd in 2001 door de gemeente Rheden verleend. Het is de vraag of de bouwvergunning nog geldig is.

Een ecologische passage.

In de jaren negentig van de vorige eeuw kwam het ook tot plannen om het gebied van de Veluwe te verbinden met de Havikerwaard en met de aan de rechteroever van de IJssel gelegen gebieden. Voor de ecologische passage van het NS-spoor en de snelweg A348 werd in 1997 door milieuadviseur ‘Alterra’ het gebied aangewezen ten westen van Ellecom ter hoogte van de Middachterallee. Het staat vast dat de gemeente Rheden de bedoelde ecopassage tegen het advies van Alterra in nabij Hof te Dieren gesitueerd wilde hebben.Wonderlijkerwijs komt de ecologische passage in Dieren West ook voor in de overwegingen van de subsidiebeschikking van VROM van 16 november 2004, kenmerk M344. De aanleg van deze ecopassage zou naar verluidt door het Ministerie van Landbouw worden betaald. Omdat de ecopassage het NS-spoor en de N348 zou moeten overhuiven zou verlegging van de N348 geïndiceerd zijn. De wegverlegging ten behoeve van de stichting Twickel zou op deze manier kunnen worden bekostigd.

Het Comité heeft zich in de afgelopen jaren sterk ook gekant tegen de wegverlegging vanuit het oogpunt van doelmatigheid. Verlegging van de N348 heeft volgens ons een negatieve uitwerking op de mogelijkheden voor scheiding van doorgaand verkeer en bestemmingsverkeer in Dieren.

Einde 2007 schrapte een onderzoekscommissie het geplande ecoduct uit de plannen voor verbetering van de infrastructuur ter hoogte van Dieren. Bij brief van 22 mei 2008 van VROM aan GS van de provincie Gelderland werd de betreffende subsidiebeschikking t.a.v. plan Hart van Dieren ingetrokken.

De vraag is hoe de ecologische passage nu als subsidievoorwaarde in de overwegingen van de beschikking van 19 jun i 2009 is terechtgekomen. Waarschijnlijk is dat het gevolg van gezamenlijke actie van de gemeente Rheden en de eigenaar van Hof te Dieren (St. Twickel in Delden) dan wel van acties van elk van beide instituten, los van elkaar. Dezelfde vraag geldt dus ook voor de afsluiting van de Doesburgsedijk.
Zeker is dat de stichting Twickel gebrand is op verlegging van de N348 en de afsluiting van de Doesburgsedijk, getuige de intentieverklaring van 1996 tussen de stichting Twickel en de gemeente Rheden, gezien ook de publicaties terzake in de afgelopen tijd. De gemeente Rheden kan nu verlegen zijn met de afspraken, zeker gezien de huidige toegenomen verkeersproblematiek.

Nadere overwegingen nieuwe beschikking.

In het begin van bijlage 2 is de nieuwe beschikking vermeld.In de overweging staat het volgende overf plan ‘Traverse Dieren’.
‘Het project voorziet in het gedeeltelijk verdiept aanleggen van de Burgemeester de Bruinstraat (de provinciale weg) door Dieren, het scheiden van bestemmingsverkeer en doorgaand verkeer, het verbeteren van de verbindingen tussen Dieren-Noord en Dieren-Zuid en het opwaarderen van de Kanaalweg als doorgaande route. De Harderwijkerweg wordt volgens het plan verkeersluw.
De doorsnijding van het Hof te Dieren door wegen wordt verminderd zodat het landgoed minder wordt versnipperd. De Doesburgsedijk wordt afgesloten voor doorgaand verkeer.’

In punt 3.7 van de subsidiebeschikking staat vervolgens: ‘Het doel van de subsidie is de realisatie van het totale project waarbij voor VROM geldt dat hetgeen in deze beschikking onder overwegingen is opgenomen gerealiseerd moet worden.’

Andere formuleringen.

De aanleg van een ecologische passage is intussen uit de plannen verdwenen. Er is een formulering gekozen die aanleiding gaf om de N348 te verleggen. Ook de afsluiting van de Doesburgsedijk is in de overwegingen bij de subsidiebeschikking opgenomen. Deze afsluiting werd weliswaar bij plan Hart van Dieren voorzien, maar stond in de overwegingen van de subsidiebeschikking niet genoemd als behorende bij plan Hart van Dieren.

De voorgenomen afsluiting zal naar het ons voorkomt de verkeerstroom van het doorgaand verkeer vergroten en de gewenste scheiding van dat verkeer en het bestemmingsverkeer bemoeilijken.

Wij vragen ons af hoe de betrokken onderdelen, wegverlegging en dijkafsluiting in de beschikking van VROM zijn terechtgekomen. Is dat het resultaat van overleg van de gemeente met VROM of is een lobby van de stichting Twickel succesvol geweest. Of was het wellicht een lobby van beide instituties gezamenlijk?

Voor ons staat vast dat de verlegging van de N348 ten behoeve van een particulier belang het algemeen belang van een verdiepte aanleg van de provinciale weg door Dieren in de weg staat. Geld, te besteden aan een overbodige wegverlegging, zou eerder moeten worden besteed aan een passende verdieping van de N348 in het centrum van Dieren. De afsluiting van de Doesburgsedijk zou ook moeten worden heroverwogen vanwege het feit dat die slecht uitwerkt op scheiding van bestemmingsverkeer en doorgaand verkeer in Dieren.

Tegengestelde belangen.

Het overleg in de commissie MEZ van Provinciale Staten van Gelderland van 19 mei over het project ‘Traverse Dieren’ heeft in Dieren geleid tot grote onrust over het afzien van de verdiepte aanleg van de Burgemeester de Bruinstraat voorlangs het NS-station. De verdieping zou niet door kunnen gaan vanwege geldgebrek. Een goede verbinding tussen Dieren-Noord en Dieren-Zuid als hierboven onder de overwegingen vermeld, komt onder druk te staan evenals het effectief scheiden van doorgaand verkeer en bestemmingsverkeer. Het is in het algemeen belang dat aan die specifieke overwegingen wordt voldaan. Weliswaar is in het overleg bij de provincie Gelderland, onder wier verantwoordelijkheid ‘Traverse Dieren’ valt, de mogelijkheid geopperd van een verdieping van de Burgemeester de Bruinstraat over een korter traject, maar deze oplossing vindt geen genade in de ogen van de inwoners van Dieren.

Er zou tenminste een verdiepte aanleg moeten komen van de betreffende straat ter hoogte van èn de Harderwijkerweg èn de Wilhelminaweg.

Voor de verdiepte aanleg als gewenst is onvoldoende geld beschikbaar . Dat is dus des te vreemder omdat volgens plan veel geld wordt besteed aan een wegverlegging in particulier belang. Strikt genomen is verlegging van de N348 niet noodzakelijk. Allocatie van geld voor de wegverlegging naar verdieping van de N348 in Dieren is in het algemeen belang.

Verlegging van de N348 zou nodig zijn opdat landgoed Hof te Dieren minder wordt versnipperd. De wegverlegging lijkt echter eerder bedoeld ter beperking van de verkeersdruk ter plaatse. Het oogmerk daarvan is dat daarna op terrein van Hof te Dieren een kasteelachtig complex van appartementen gebouwd kan worden. Van ontsnippering van het gehele gebied van het landgoed is aantoonbaar geen sprake.
De afsluiting van de Doesburgsedijk lijkt ook slechts in het belang van de bouwer van het appartementencomplex op Hof te Dieren, terwijl bij handhaving van de Doesburgsedijk deze een rol van betekenis zou kunnen spelen in het scheiden van bestemmingsverkeer en doorgaand verkeer als omschreven in de overwegingen van de subsidiebeschikking.Afsluiting van de Dijk is daarom niet in het algemeen belang.

Onze conclusie is dat het bedrag benodigd voor de verlegging van de N348 beter kan worden besteed aan de verdieping van de Burgemeester de Bruinstraat over aanzienlijk lengte: in het algemeen belang. Van afsluiting van de Doesburgsedijk kan ook beter worden afgezien.

Slot

Volgens de provincie is het totaal beschikbare budget niet voldoende om het project uit te voeren, waarbij aan alle gestelde voorwaarden, verplichtingen en bepalingen wordt voldaan. Zoals reeds gezegd prevaleert naar onze mening het algemeen belang boven het particuliere belang van de Stichting Twickel.Met andere woorden : het is naar onze mening onjuist dat het algemeen belang in het centrum van Dieren geweld wordt aangedaan ten voordele van het particuliere belang van de Stichting Twickel.

Drs. J.A. Zijlstra,
secretaris van Het Comité.