Klokkenluider te Doesburg

Door: Joop Zijlstra

Zondag. Remonstrants kerkje. De klok luidt. We komen aanfietsen. De klokkenluider wijst op mijn fietstas. Daarop staat sinds de val van ‘Hart van Dieren’ aan beide kanten: ´b.& w., weg ermee´. (Eerst stond er ‘Spoorbak neen, weg ermee’.) Ik zeg hem iets over het bestuur in de gemeente Rheden. Het nieuwe College is al beter, maar de voorzitter is nog dezelfde. Ik zal de tekst op de fietstas aanpassen.

1. Bezuinigingen.
Inwoners worden erbij betrokken: via een aselecte steekproef.
Dat moet ‘de Rhedense keuze’ opleveren. De methode lijkt objectief, maar is die wel toepasbaar?. Wat weten die honderd mensen van begroten en uitgeven? Kennen ze de cijfers en de achtergronden? Volgens mij wil het bestuur draagvlak krijgen voor wat het aan de raad op ambtelijk voorstel voorlegt. Die honderd denken mee te praten, maar invloed hebben ze niet of maar toevallig. Dat lijkt veel op manipuleren via PR.

2. Commotie.
Er is beroering onder de gebruikers van de Willem de Zwijgerzaal. Domino-effect van een bezuiniging opgelegd aan Carion. Die huurt de zaal van ‘Attent’ en onderhuurt hem voor een habbekrats aan clubs van volwassenen. Opgelegde bezuiniging aan Carion is honderd vijf en dertig duizend euro. Carion moet wat en zegt de huur op van de zaal en ook de onderhuur. Besparing € 35.000: Rheden in last. Voorzag het College dat? Hield men er rekening mee?. De clubs zijn laaiend. Natuurlijk zien ze wel dat ze al jaren voor een dubbeltje op de eerste rij zitten. Maar er wringt iets. Vindt e het gek?

3. Geen gebaar.
Natuurlijk reageren mensen als ze ‘slachtoffer’ worden van bezuinigingen.
Men protesteert in eerste instantie. Waarom? Omdat ze een gebaar missen van het College van B.& W. Speciaal in de gemeente Rheden gooide en gooit het College (veel) geld over de balk. Dat bestuur kijkt immers niet goed uit bij projecten. Als het daar de consequenties niet van neemt is het vanzelfsprekend dat mensen mopperen. Zij horen de burgemeester wel in haar nieuwjaarstoespraak. Maar die doet net of haar neus bloedt. Nooit een excuus. Heeft zij dan niet op majeure momenten als bestuurder gefaald? Teveel om op te noemen. Alleen haar rol bij ´Hart van Dieren´ al. Een strop van miljoenen, rekening gemeente. Dat tikt door tot aan de Willem de Zwijgerzaal. Haar protegé Wilschut trad af, terecht. Zij deed dat niet, zelfs niet na het heldere Lysiasrapport. Dat is onterecht. Het is een aaneenschakeling van echecs. Gaat u het maar na. Eerst ‘Hart van Dieren’, dan RiverStone, de op- en afrit in Velp Zuid, de tunnel in de Kennedylaan. De afvalbakken. De missers volgen elkaar op. Wat deed de voorzitter van B.& W?

4. Nimmer Dor.
Een bijzonder voorbeeld om over na te denken bevindt zich in de portefeuille van
wethouder König. Hij moet huizen bouwen in Laag-Soeren, om een nog grotere financiële strop te voorkomen. Leuk werk, puinruimen. Er moesten in Rheden nodig 1100 woningen bijkomen. Dat was een slecht onderbouwd idee. Waar kwam dat idee vandaan? Uit het bestuur van de regio. Wie van B.& W. zit in dat bestuur? Juist!
Verder zijn er grote en kleine onnodige uitgaven. Een detail: het logo van de gemeente Rheden moest zo nodig worden vervangen: een klomp hout in plaats van dat lieve takje. De operatie logo alleen al kostte een kleine half miljoen euro. Wie kijkt er naar de stedenbanden? Peanuts, zegt de secretaris. Wie kijkt naar groenbeheer: Praat daar eens over met de heer J. Sevenster, groenvrijwilliger. Incidentjes. Kleine puntjes, maar met elkaar vormen zij een dikke lijn. Het is de beleidslijn met heel zwakke plekken. Aan welk raadslid valt het op?

5. Geen commentaar.
Wie durft daar wat over te zeggen? Wie waagt het om zelfs maar een ietsje kritisch te spreken over de burgemeester en de ‘hogere’ echelons in De Steeg?
Niet de gemeenteraad. Die adviseerde vorig voorjaar tot een tweede termijn voor de burgemeester? Tegen beter weten in? Of was men stekeblind? Hoe dachten de inwoners daar over?
Die zijn heel tevreden, zegt de burgemeester. Kijk maar naar de enquêtes (van dure adviesbureaus). Kijk maar naar het burgerjaarverslag. Het is al goud wat in Rheden blinkt. Lees voor de aardigheid nog eens het voorwoord van burgemeester zelf. Volslagen belachelijk, durf ik zeggen. Ik zie de reacties uit de Willem de Zwijgerzaal. Woede.

6. Goede verhoudingen.
Gemeenteraadsleden weten niet goed te zeggen waar het op staat. Zij willen de ‘goede verhoudingen’ niet verstoren. Dat is het eigenaardige politieke cultuurtje. Verhoudingen hoeven toch niet door kritische woorden per se verstoord te raken. Maar mensen hier zijn lichtgeraakt enerzijds en er is anderzijds gebrek aan zakelijk spreken. Persoon en functie van verantwoordelijk bestuurder dienen gescheiden te worden. Anders is ‘controleren’ voor een gemeenteraad een onmogelijke opdracht. Controle is geen wantrouwen. Lange tenen moeten alleen zo nodig worden ingekort.

7. Fouten en consequenties.
Volgens mij zijn alle inwoners die met de bezuinigingen geconfronteerd worden zinnige mensen. Die ontkennen niet dat er bezuinigd moet worden als er tekort aan geld is. Collegeleden, ga eens echt met mensen praten over wat hen dwarszit. Zeg dat het t bestuur ook fouten maakte en soms ernstige fouten. Maar handel daar dan ook naar in de mate die geboden is. Zelfs als dat aftreden betekent.

8. Wethouder mag niet met mij spreken.
Iedereen weet hoe luid ik namens Het Comité de trom roerde over ‘Hart van Dieren’. Raadsleden die met me wilden spreken zijn op de vingers van één hand te tellen en dat in een tijdspanne van vele jaren. Wethouders mochten dat niet? Voor de VVD-fractie in Provinciale Staten sprak ik namens Het Comité in april 2007 over ‘Hart van Dieren’, in het Rhedens. Ik trof daar de nieuwe VVD-wethouder Elzenaar. Prima vent, zo te zien. ‘We zouden à deux nog eens praten? Graag.’ Ik bevestigde die afspraak. Hij zou contact opnemen. Dat was in april. Midden augustus kreeg ik antwoord van B.& W.: ‘leden van het College spreken niet met individuele bewoners over beleidszaken.’ (Een maand later donderde ‘Hart van Dieren’ in elkaar.)

9. Conclusie.
Collegeleden maken fouten. Wie niet? Geef dat gewoon toe, maar trek wel uit ernstige fouten de consequenties. De heer Wilschut deed dat. Hij is een moedig man.
De voorzitter zou moeten overwegen alsnog terug te treden en de medeschuldigen aan debacles met haar. Dan konden de mensen wel eens tevreden zijn, ook bij die bezuinigingen. Wacht u met zowel het een als het ander niet tot Sint Juttemis.

Joop Zijlstra, Ellecom.