Landschapsplan Hof te Dieren

Stichting Twickel heeft haar visie op het deel van Hart van Dieren dat Hof te Dieren betreft toegelicht in een landschapsplan en een schets. Op een verzoek van mij kreeg ik deze prompt gemaild. Waarvoor mijn hartelijke dank.

Het ecoduct en de “samenvoeging” van weg en spoor is toch een belangrijk onderwerp. Ik ben er nooit voorstander van geweest. Vooral vanweg het ecoduct. Dit onderdeel is mede vanweg de subsidies kunstmatig aan Hart van Dieren toegevoegd. Ik ben benieuwd of en hoe dit wordt ingepast in het Masterplan. Maar goed. Twickel heeft er natuurlijk alle belang bij en de stichting mag net zo goed pleiten voor haar belangen.

Bijgaand de volledige tekst plus bijbehorende schets.
Unieke kans parkherstel Hof te Dieren
Het Hof te Dieren ligt, zoals veel buitenplaatsen en landgoederen, precies op de grens van hoog en laag, van nat naar droog, van voedselrijk naar voedselarm. Vanzelfsprekend om gebruik te kunnen maken van de voordelen van beide landschappen. Deze ligging is niet alleen cultuurhistorisch en landschappelijk, maar ook ecologisch van grote betekenis en dient dan ook zoveel mogelijk gerespecteerd en waar mogelijk versterkt te worden.

Het project ‘Hart van Dieren’ is aanleiding voor de Stichting Twickel om een eigen visie te formuleren met betrekking tot de ruimtelijke ontwikkeling van het ‘overpark’ en de lanen in de directe omgeving van het Hof te Dieren. Voor het ‘huispark’ is reeds in 2000 een herstelplan gemaakt, dat inmiddels grotendeels is uitgevoerd. Daarnaast is de Stichting bezig met het ontwikkelen van een passend hoofdgebouw op de historische bouwplaats waar vanaf de Middeleeuwen verschillende voorgangers hebben gestaan. Sinds het hoofdgebouw tegen het eind van de Tweede Wereldoorlog is afgebrand, mist het park node zijn middelpunt.

Het project ‘Hart voor Dieren’ is niet alleen voor de bewoners van Dieren een zegen. Dat is het ook voor het Hof. Het bundelen van de aanwezige infrastructuur, het verkeersluw maken van de Doesburgsedijk en het realiseren van een ecoduct is uit ruimtelijk, landschappelijk, recreatief en ecologisch oogpunt, pure winst. Waar wij ons in onze visie op het landschap vooral op geconcentreerd hebben, is de landschappelijke inpassing van de nieuwe weg, het herstellen van oude verbindingen en de herinrichting van het landschap.

Herstel landschapspark

Aan het eind van de negentiende eeuw heeft E.D. Petzold een plan voor Hof te Dieren gemaakt dat binnen de grenzen van het eigenlijke park slechts gedeeltelijk is uitgevoerd, maar daarbuiten grotendeels wel is uitgevoerd. De grote boompartijen in het Paardenbroek getuigen daarvan. Ook het ‘overpark’ aan de noordzijde van het Arnhemse Straatweg is van de hand van Petzold. Ook hier vindt men de voor Petzold kenmerkende boomgroepen met golvende randen. De huidige provinciale weg loopt er dwars doorheen, waardoor het fraaie gebied sterk versnipperd is en het niet aantrekkelijk is er te wandelen. Na uitvoering van het plan ‘Hart van Dieren’ zal de hoofdroute langs de spoorlijn lopen en kan het oude tracé van de Arnhemseweg een functie krijgen voor het langzaam verkeer. Hierdoor kan de relatie van dit parkgedeelte met het Hof te Dieren hersteld worden en kan het uitgroeien tot een aantrekkelijk wandelpark vanuit Dieren.

In het plan worden de boomgroepen en de laanbeplanting langs de Arnhemse Straatweg hersteld (gedeeltelijk al geschied) en wordt een rondgang door het park mogelijk gemaakt. Deze voorziening is er nu in het geheel niet. Aan de noordzijde van de spoorlijn worden een viertal nieuwe boomgroepen, zogenaamde clumps, toegevoegd om de landerijen en het bosgebied op de oostflank van het Veluwe massief ook visueel bij Hof te Dieren te betrekken

Verbinding

Het ‘overpark’ is aan oost- en westzijde altijd ingekaderd geweest door lanen. Aan de westzijde de Boswachtersallee en aan de oostzijde de Oostlaan. Verder naar het westen liggen nog de Lange Juffer en de Hofstetterlaan. Al deze vier lanen hadden een spoorwegovergang,waardoor het bosgebied rond de Carolinaberg behorend tot hetzelfde landgoed, goed bereikbaar was. Inmiddels is de spoorwegovergang van de Oostlaan opgeheven. In het kader van het plan ‘Hart van Dieren’ en de aanleg van het ecoduct ter plaatse van de Lange Juffer zal alleen de spoorwegovergang van de Hofstetterlaan blijven bestaan. Om de verbinding met het bosgebied zo goed mogelijk in stand te houden, stellen wij voor hier een voetgangersbrug te realiseren in de Boswachtersallee. Deze is er niet voor fietsers en invaliden, (dat heeft ruimtelijk en financieel te grote consequenties) maar wel voor alle wandelaars.

Fraaie entree

De Oostlaan is grotendeels verdwenen en zal, gezien de infrastructurele plannen aldaar, niet meer in die vorm hersteld kunnen worden. Hier stellen wij voor om de ligging van de voormalige laan aan te geven door alle gronden ten oosten van deze lijn in te planten met beuken of eiken. Daarmee ontstaat, vanuit het westen gezien, visueel een duidelijke en rechte groene wand, zoals voorheen de laan vormde. Vanuit Dieren gezien kijkt men onder de bomen door richting het parklandschap. De westelijke stadsrand van Dieren krijgt daarmee een parkachtige allure.

Ruim baan

De Doesburgsedijk wordt voor alle verkeer, behalve het langzame verkeer, afgesloten. Daarmee kan de weg op de dijk versmald worden ten gunste van het landschap en de natuur. De uiterwaarden worden daarmee aanmerkelijk rustiger, hetgeen de fauna ter plekke zeer ten goede zal komen. Daarmee komt een belangrijke doelstelling van het plan Havikerpoort weer wat dichter bij. Door het smaller worden van de verharding zal de druk op de vervallen Koningsmuur sterk verminderen, zodat eindelijk gewerkt kan worden aan de restauratie van dit monument.

Dieren Zuid blijft bereikbaar via een aansluiting op de afslag Dieren West van de provinciale weg. Het beperkte plaatselijke verkeer zou bij voorkeur via de bestaande weg over het schoolterrein op deze rotonde moeten uitkomen. Het relatieve nadeel van een weg langs de hoofdtoegang wordt in deze visie ruimschoots gecompenseerd, doordat de school aan de westzijde dan in het parklandschap komt te liggen zonder enig autoverkeer. Een andere mogelijkheid is de aansluiting aan de westzijde van de school te leggen en wel langs het oorspronkelijke tracé van de Oostlaan.

De Arnhemsestraatweg wordt in ere hersteld en wordt de verbinding tussen Ellecom en Dieren voor het langzaam verkeer en het landbouw verkeer. Historisch gezien liep hier ook altijd de verbinding.

Hart voor dieren

De overheid wenst ons grootste natuurgebied de Veluwe weer open verbindingen te geven met de omgeving. Eén van de zogenaamde ecologische poorten ligt tussen Dieren en Ellecom. Daarom voorziet het plan in een ecoduct. Dit komt aan de westzijde van Hof te Dieren, ter hoogte van de Lange Juffer en direct ten oosten van het pompstation.
Wij stellen voor het ecoduct aan te leggen in de vorm van een grondlichaam dat op drie plaatsen wordt doorboord door een tunnel: ter hoogte van het spoor, de provinciale weg en de Arnhemse Straatweg, vergelijkbaar met het ecoduct bij de Woeste Hoeve. Hiermee wordt uitdrukking gegeven aan het feit dat het landschap, met het natuurlijk leven dat daaraan gekoppeld is, doorloopt en de infrastructuur daar op een zo bescheiden mogelijke wijze doorheen gaat. Daarnaast wordt de cultuurhistorisch en landschappelijk zo belangrijke ligging van de Arnhemse Straatweg hersteld. Tenslotte is dit waarschijnlijk een goedkopere oplossing.

Om het grondlichaam niet te breed te maken wordt voorgesteld de zijkanten van grondkerende schanskorven te maken, die aan de noord- en zuidzijde, waar meer ruimte is en de dieren geleidelijk naar het ecoduct begeleid moeten worden, uitwaaieren. Het ecoduct zelf, alsmede de open ruimten aan de noord- en zuidzijde, worden ingeplant met bos, waarin open ruimten zijn uitgespaard. Aan de zuidzijde eindigt het nieuwe bos bij de Ruitersbeek, de grens van hoog naar laag.

Het landschap wordt hiermee dichter dan nu het geval is, maar blijft wel duidelijk gearticuleerd: bossen op de hoge flanken met open ruimten daarin, open weidegronden in de IJsselvallei met hier en daar beplantingselementen.

Dit landschapsplan is de inzet van de Stichting Twickel bij de verdere onderhandelingen met de provincie over de meest wenselijke inrichting van het gebied ten westen van Dieren. Een gebied met grote cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische waarde en daarmee een grote betekenis voor ons allen en de bewoners van Dieren in het bijzonder.

Klik op de afbeelding om te vergroten