Rheden als inspirerend voorbeeld van burgerparticipatie

Door: Machiel Wetselaar

In het artikeltje “Goede raad is niet duur” wilde ik de lezer enkele praktische tips geven. Hoe kun je beter door het lokale bestuur gehoord worden?

Soerenaar Machiel Wetselaar reageerde gisteren op dat artikel. Hij trekt het breder. Zijn reactie is een hoofdartikel op de blog meer dan waard. Eerder wees Joop Zijlstra op de ideeën van Hilary Wainwright. Machiel’s betoog sluit daar prima bij aan. Onderstaand zijn voorstel.
-----

Afgelopen jaren hebben burgers heel wat gemopperd en geklaagd over politiek en gemeentelijk Rheden: Riverstone, Traverse Dieren, A12, Nimmer Dor en zo voort. Vaak terecht, soms onterecht. Een belangrijke oorzaak voor het geklaag over de aanpak van collectieve problemen is de manier waarop B&W en ambtenaren met de inbreng van burgers omgaan. De gemeente zegt in de inspraakverordening (2003) dat zij wil werken met ‘interactieve totstandkoming van plannen.’ Het formele uitgangspunt van de gemeente Rheden luidt: ‘het beleid komt interactief tot stand, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om daarvan af te zien.”

Op papier zijn de intenties goed, maar in de praktijk zie ik een ander terugkerend patroon. Grofweg ziet dat er als volgt uit: er is een probleem/uitdaging, de gemeente bedenkt een oplossing, start de formele inspraakprocedure, hoort de burgers aan en gaat vervolgens weer haar eigen weg, waarbij ze de inbreng van de burgers meeneemt in het achterhoofd. Gaandeweg het ontwikkelings- en besluitvormingsproces komen er steeds meer aspecten en belangen bij; de inbreng van burgers geraakt op de achtergrond en burgers krijgen tenslotte een oplossing gepresenteerd die ver af staat van hun eigen ideeën, met als gevolg weerstand en geklaag.

Dit model van burgerparticipatie voldoet niet meer. Het is tijd om het lokale democratisch fundament aan te passen. Burgers willen meer directe invloed op hun eigen leefomgeving. Ze willen coproduceren of misschien zelfs wel meebeslissen. Het lijkt of de Nationale Ombudsman zijn conclusies in het rapport We gooien het de inspraak in heeft getrokken op basis van de situatie in Rheden. Hij concludeert dat burgers zich vaak niet serieus genomen voelen. Ze worden te laat betrokken of hun inbreng wordt genegeerd. Terwijl de gemeente juist kan profiteren van kennis en creativiteit van burgers: die dragen bij aan beter bestuur, terwijl de acceptatie van besluiten toeneemt.

Een journalistiek artikel zou nu kunnen eindigen, maar als betrokken burger wil ik graag helpen om mijn directe leefomgeving te verbeteren. De gemeente Rheden kan op drie manieren reageren op de conclusies van de Nationale Ombudsman: bevestigen, betwijfelen of ontkennen. Al naar gelang haar reactie heeft zij vervolgens drie opties: niets doen, onderzoek of veranderen. Het is geheel aan de gemeente om haar route te bepalen, maar voor een goede relatie tussen gemeente en burgers is er voor mij slechts één uitkomst mogelijk, namelijk veranderen. En wel de dagelijkse gang van zaken binnen het gemeentelijke apparaat. Niets doen is eigenlijk geen optie (kop in het zand steken) en wie zit er te wachten op weer een onderzoek?

Graag draag ik mijn steentje bij aan de ontwikkeling van onze gemeente en daarom daag ik de gemeentesecretaris en zijn ambtenaren, de burgermeester en wethouders , raadsleden en andere actieve burgers uit om nog voor deze zomer samen ideeën te bedenken op de vraag: Hoe Kunnen We burgerparticipatie in de gemeente Rheden tot een inspirerend voorbeeld maken voor de rest van Nederland?

Ik besef dat de gemeente Rheden een aantal grote inhoudelijke vraagstukken heeft op te lossen en dat dit veel tijd kost. Toch hoop ik vurig dat de nieuwe gemeenteraad de fundamentele uitdaging aangaat om de lokale democratie opnieuw uit te vinden en ambtenaren en B&W aanspoort en de ruimte geeft om mee te doen. Ik zie de reacties met belangstelling tegemoet.

Machiel Wetselaar
Facilitator, trainer en adviseur
15 maart 2010
Laag Soeren